Thị trường tôm giống còn nhiều bất ổn

Đong post vào bịch xuất bán.

Mua 1 tặng 1

Từ đầu năm đến nay, do biến đổi khí hậu, nắng nóng kéo dài nên vùng nuôi TTCT ở huyện Tuy Phong gặp rất nhiều khó khăn. Diện tích thả nuôi cũng thu hẹp tránh thiệt hại nặng nề như những mùa trước, vì vậy nhu cầu tiêu thụ con tôm giống cũng giảm sút. Hai tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận được xem là vùng sản xuất tôm giống chất lượng, hàng năm cung cấp trên 60% lượng tôm giống cho nhu cầu thả nuôi vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Tuy nhiên, theo đánh giá của các doanh nghiệp sản xuất tôm giống trong tỉnh, đơn hàng tôm post từ các tỉnh miền Tây cũng giảm đáng kể so những năm về trước. Vì vậy, để kích cầu, nhiều doanh nghiệp đã tung ra các hình thức khuyến mãi hấp dẫn với hy vọng người nuôi tôm tiếp tục thả nuôi khi mùa mưa đến.

Chưa nói đến chất lượng con giống ra sao, nhưng nhiều doanh nghiệp sản xuất tôm giống liên tục khuyến mãi từ 20%, 30%... thậm chí có nơi khuyến mãi đến 50%, mua 1 tặng 1. Nếu mua 1 triệu con giống, người nuôi sẽ được tặng thêm 500.000 con (tức khuyến mãi 50%, không trừ lại tiền).

Giá tôm post tại các công ty sản xuất tôm giống có tên tuổi như CP, Việt Úc, Nam Miền Trung, Nam Trung Bộ, Thông Thuận, Trường Thịnh… vẫn ở mức cao từ 95 – 110 đồng/con. Nhưng để sản lượng không bị “đóng băng” và cạnh tranh kịp với các trại sản xuất hay doanh nghiệp khác, các công ty lớn cũng phải chạy chương trình khuyến mãi để kích cầu.

Ông Nguyễn Văn Lai (xã Vĩnh Hảo) cho biết: “Giá tôm post vô chừng lắm, người nuôi muốn mua giá nào cũng có, 50 đồng, 60 đồng, 70 đồng/con đều có người cung cấp. Nhưng đa phần dân nuôi tôm ở khu vực Vĩnh Tân, Vĩnh Hảo đều nuôi thâm canh, thả dày do đó họ ưu tiên con giống của những công ty có tên tuổi với hy vọng con giống chất lượng hơn, đem lại lợi nhuận”.

Tuy nhiên, thực tế chất lượng con giống ra sao ít người biết được. Ông Cường (xã Vĩnh Tân) vừa thu hoạch được 3 tấn tôm chia sẻ: “Cách đây 3 tháng, tôi mua giống của Công ty C. với giá 98 đồng/con và được công ty khuyến mãi 30%, tôi thả 10 vạn con/sào.

Cứ đinh ninh giống của công ty lớn sẽ chất lượng, tôm ít bệnh, đề kháng tốt. Tuy nhiên, sau 3 tháng (đúng thời gian thu hoạch), kích cỡ tôm quá nhỏ, gần 100 con/kg, nên vụ này tôi lỗ vài chục triệu đồng. Mấy vụ liên tiếp tôi mua giống từ công ty này nhưng tôm luôn có dấu hiệu chậm lớn, sản lượng thu hoạch không như mong muốn”.

Chất lượng tôm giống có bất ổn?

Con giống quyết định đến 50% sự thành bại vụ nuôi, vì vậy việc kiểm tra nguồn giống bố mẹ là vô cùng quan trọng. Được biết, các doanh nghiệp lớn thường nhập khẩu tôm bố mẹ từ Hawai (Mỹ), Thái Lan, Singapore…

Theo tìm hiểu của chúng tôi, tôm bố mẹ nhập khẩu (NK) vào Việt Nam có giá từ 45 - 60 USD/con (xấp xỉ từ 1 - 1,3 triệu đồng/con), tức khoảng 2,5 triệu đồng/cặp. So với 3 năm về trước, giá NK không tăng. Sau khi tôm bố mẹ nhập về sẽ được các doanh nghiệp đưa vào các trại, bể nuôi “vỗ béo” để sản xuất tôm giống.

Tuy nhiên, theo dự báo năm nay nguồn cung cấp giống bố mẹ từ các thị trường truyền thống sẽ bị thiếu hụt nghiêm trọng, chỉ đáp ứng khoảng 60% do nghề nuôi TTCT ở Trung Quốc cũng đang trên đà phát triển mạnh. Do đó, khó tránh khỏi việc các doanh nghiệp sẽ NK giống trôi nổi, đặc biệt từ thị trường Trung Quốc với giá rẻ bèo, dao động từ 10 - 30 USD/con, tức cặp bố mẹ cao nhất chỉ có giá 1,2 triệu đồng.

Những người nuôi TTCT ở huyện Tuy Phong cho biết, gần đây vài nhân viên tiếp thị đã đến tận hồ chào mời giống có nguồn gốc từ Trung Quốc với giá cực rẻ, 45 - 50 đồng/con. Tuy nhiên, đa phần người nuôi đều lấy giống từ những công ty lớn cho đảm bảo, nhưng khi hỏi nguồn gốc con giống và chất lượng thế nào thì ai cũng lắc đầu. “Bởi, có những doanh nghiệp mua naupli từ những công ty lớn về thuần dưỡng thành tôm post hoặc trà trộn tôm post trôi nổi rồi đóng bao bì xuất bán. Hoặc có nhiều doanh nghiệp mua tôm bố mẹ Trung Quốc, nhưng lúc bán cho dân lại mời chào giống của Mỹ, Thái Lan… Nếu bằng mắt thường thì khó mà phân biệt được”, một người nuôi tôm tại xã Vĩnh Hảo cho biết. Vì lẽ đó, đối với người nuôi TTCT, mua được giống chất lượng như mò kim đáy bể.

Theo Chi cục Thủy sản, tôm bố mẹ sau khi nhập khẩu chỉ sử dụng tối đa từ 3 – 6 tháng, nếu sử dụng lâu hơn sẽ ảnh hưởng đến chất lượng con giống. Định kỳ, các cơ quan kiểm dịch sẽ đến tận nơi để tiêu hủy lô tôm bố mẹ “quá đát”. Tuy nhiên, vẫn có số ít doanh nghiệp cố tình “ép” tôm bố mẹ tiếp tục sinh sản sau 6 tháng, 9 tháng, thậm chí 1 năm. Đây cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến người nuôi bị thiệt hại nặng khi dịch bệnh trên tôm bùng phát do con giống kém chất lượng.

Trước thực trạng đó, nhiều doanh nghiệp sản xuất tôm giống trong tỉnh cho rằng, để tôm giống Bình Thuận giữ vững thương hiệu, các ngành chức năng cần sớm hình thành vùng sản xuất giống tập trung, vùng nuôi công nghiệp cho các doanh nghiệp lớn. Tập trung nguồn lực cho công tác nghiên cứu nhằm chủ động nguồn tôm bố mẹ trong nước chất lượng cao, sạch bệnh, đáp ứng yêu cầu phát triển nghề nuôi tôm bền vững…

Theo Chi cục Thủy sản, 6 tháng đầu năm, hoạt động sản xuất tôm giống gặp khó khăn trong tiêu thụ, nhu cầu thị trường giảm, giá giống thấp, sản lượng tôm giống sản xuất và tiêu thụ 6 tháng đầu năm ước đạt 9,5 tỷ/KH 18,5 tỷ con (51,4%), giảm 13,6% so cùng kỳ.