Trồng dừa xiêm - mô hình lý tưởng cho nông dân

Trước kia dừa xiêm được xem là cây trồng phụ, chỉ trồng xen trong những vườn dừa ta hoặc cây ăn trái để làm nước giải khát. Tuy nhiên, ngày nay dừa xiêm lại trở thành cây có giá trị kinh tế cao mà lại ít vốn đầu tư, mau cho trái và đặc biệt là ít tốn công chăm sóc, bón phân, phun thuốc như những loại cây ăn trái khác. Ngoài ra, nhu cầu tiêu thụ dừa xiêm ngày càng cao, vì nước dừa là loại nước giải khát thiên nhiên vừa ngon, bổ mà lại rất tinh khiết đặc biệt là chúng rất thích hợp với vùng đất Bến Tre. Mặc dù, là loại cây dễ trồng, song đề đạt năng suất cao và ổn định đòi hỏi người trồng quan tâm chăm sóc đúng kỹ thuật vì môi trường sống và kỹ thuật canh tác, tác động mạnh đến sự sinh trưởng và phát triển của cây dừa xiêm. Trồng dừa xiêm, hiện nay được xem là mô hình lý tưởng nhất. Muốn phát triển vườn dừa xiêm cần lưu ý một số điều sau đây:

- Tuyển chọn giống: chọn những trái trong vườn trồng thuần dừa xiêm (không trồng xen với các loại giống khác) vì dừa xiêm dễ bị lai tạp. Nên ưu tiên chọn các trái giữa buồng rồi đến trái cuối buồng, bỏ những trái ở đầu buồng vì về sau sẽ cho buồng có cổ bông dài, dễ bị gãy cổ.

- Trong vườn ươm, chọn cây con có nhiều lá, cuống lá ngắn, rộng và phiến lá rộng thường là những cây cho sản lượng cao. Rễ thường phát triển ở phạm vi bán kính 2m, do đó khi trồng xen các cây khác nên cách gốc dừa ít nhất 2m.

- Bẹ lá là một giá đỡ để bảo vệ buồng trái, vì thế không nên vô cớ đốn tỉa các tàu lá non sẽ làm giảm sức tăng trưởng của cây. Đối với những cây dừa đang cho trái, nếu tàu lá bị mất đi trước khi hoa tự nở sẽ làm cho hoa ở nách lá đó bị hư hoặc nếu buồng trái phát triển sau này dễ bị gãy cổ.

- Rễ chính có thể sống được lâu nhưng rễ phụ có đời sống ngắn, dễ bị chết khi gặp khô hạn hay bị ngập úng. Vì thế, nên chú ý tưới nước đầy đủ trong giai đoạn cây con và mương vườn cần có hệ thống thoát nước tốt. Trong mùa nắng, mực thủy cấp thấp, nếu được cung cấp nước đầy đủ cây sẽ rất sai trái.

- Thường xuyên xới xáo vườn dừa vào đầu mùa mưa, cắt bỏ phần rễ chết, tạo sự thoáng khí cho đất để rễ mới mọc ra là một việc làm cần thiết trong quá trình chăm sóc dừa.

- Làm sạch cỏ tranh vì thân ngầm của nó khi gặp điều kiện ẩm sẽ tái sinh trưởng và có thể đâm thủng qua các rễ dừa. Các chất độc do cỏ tiết ra có thể làm chết rễ dừa.

- Hàng năm nên vét mương bồi bùn vừa cung cấp thêm đất cho bộ rễ vừa cung cấp thêm dưỡng chất cho cây, đồng thời tạo điều kiện cho vườn dừa thoát nước dễ dàng, tránh ngập úng. Tuy nhiên, không nên bồi bùn quá dày vì có thể làm ngộp và nóng rễ cây gây hiện tượng rụng trái non. Cũng không nên chỉ bồi phủ chung quanh gốc dừa vì rễ non sẽ không hút được chất dinh dưỡng mà còn làm bộ rễ có khuynh hướng ăn trồi lên trên (mau trồi gốc).

- Mỗi năm cây dừa sản xuất ra một khối lượng vật chất thực vật rất lớn (rễ, thân, lá, hoa, trái) vì thế nhu cầu dinh dưỡng đối với cây dừa là rất lớn và rất cần thiết. Việc bón phân cân đối và hợp lý là một biện pháp kỹ thuật tích cực và quan trọng trong thâm canh vườn dừa cao sản. Điều cần lưu ý là nếu để cây dừa thiếu hụt dinh dưỡng trong một thời gian dài rồi mới bù đắp thì khó có thể phục hồi được năng suất.

- Trên dừa xiêm chú ý hai đối tượng quan trọng (nhất là giai đoạn dừa tơ) là sâu đuông và bọ cánh cứng hại dừa.

+ Đuông dừa: Đuông là loại côn trùng gây hại nguy hiểm nhất, vì rất khó phát hiện khi nó bắt đầu tấn công, đến khi phát hiện thì đỉnh sinh trưởng đã bị phá hủy. Sâu non thường tấn công gây hại nặng đối với những cây dừa tơ, cây đã lớn sự gây hại không còn quan trọng nữa. Đuông trưởng thành đẻ trứng trên thân dừa bị thương tích và trên những vết nứt của thân. Phá hại chủ yếu giai đoạn sâu non. Ấu trùng khoét những lổ nhỏ trên thân hoặc trên ngọn cây, chúng tấn công vào và ăn đọt dừa làm những lá non bị héo và ngã xuống, báo hiệu cây dừa sắp chết. Phòng ngừa sự phá hại của Kiến vương cũng là biện pháp ngừa sâu đuông, vì sâu đuông là côn trùng xâm nhập thứ cấp, đẻ trứng trên các vết đục của Kiến vương. Thường xuyên kiểm tra và chăm sóc vườn dừa để kịp thời phát hiện sâu đuông, dùng bông gòn tẩm các loại thuốc hóa học như Basudin 50ND, Pyrinex 20EC, Actara 25 WG,.. nhét vào lổ xâm nhập của sâu đuông sau đó dùng đất sét trám bít lổ lại. Tuy nhiên, biện pháp này chỉ nhằm cứu vãn những cây mới bị sâu đuông phá hại.

+ Bọ cánh cứng hại dừa: phá hại cả giai đoạn sâu non và thành trùng. Bọ tấn công bề mặt của lá non chưa mở. Chúng ăn lớp biểu bì làm lá bị héo khô, mất khả năng quang hợp. Hiện nay, việc thả ong ký sinh để diệt bọ cánh cứng hại dừa là biện pháp sinh học được ứng dụng phổ biến, đạt hiệu quả cao, ít tốn kém và không gây ô nhiễm môi trường. 

Nếu được đầu tư và chăm sóc đúng mức, dừa xiêm được xem là một trong những loại cây trồng đạt hiệu quả kinh tế cao nhất.