Hướng dẫn nuôi trồng thủy sản tuần hoàn - Phần 1

Giới thiệu về hệ thống chăn nuôi cá khép kín thân thiện với môi trường và đạt năng suất cao

Hình 1.1 Một hệ thống tuần hoàn trong nhà.

Chương 1: Giới thiệu về nuôi trồng thủy sản tuần hoàn

Nuôi trồng thủy sản tuần hoàn về cơ bản là một công nghệ chăn nuôi cá hoặc các sinh vật thủy sinh khác bằng cách tái sử dụng nước trong hoạt động sản xuất. Công nghệ này dựa trên việc sử dụng các bộ lọc cơ học và bộ lọc sinh học và về nguyên tắc có thể được sử dụng cho bất kỳ loài nào được nuôi trong nuôi trồng thủy sản như cá, tôm, nghêu, v.v. Tuy nhiên, công nghệ tuần hoàn chủ yếu được sử dụng trong chăn nuôi cá và hướng dẫn này được nhắm vào những người làm việc trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản này (tức là những người chăn nuôi cá).

Tái tuần hoàn đang phát triển nhanh chóng ở nhiều khu vực của ngành chăn nuôi cá và các hệ thống được triển khai trong các đơn vị sản xuất khác nhau từ các nhà máy khổng lồ tạo ra nhiều tấn cá mỗi năm để tiêu thụ đến các hệ thống nhỏ tinh vi được sử dụng để tái nuôi dưỡng hoặc cứu nguy các loài có nguy cơ bị tuyệt chủng.

Việc tái tuần hoàn có thể được thực hiện ở các cường độ khác nhau tùy thuộc vào lượng nước được tái tuần hoàn hoặc tái sử dụng. Một số trang trại là các hệ thống canh tác siêu thâm canh được lắp đặt bên trong một tòa nhà cách nhiệt khép kín sử dụng ít nhất 300 lít nước mới và đôi khi thậm chí ít hơn 300 lít nước trên mỗi kg cá được sản xuất mỗi năm. Các hệ thống khác là các trang trại ngoài trời truyền thống đã được xây dựng lại thành các hệ thống tuần hoàn sử dụng khoảng 3 m3 nước mới trên mỗi kg cá được sản xuất mỗi năm. Một hệ thống dòng chảy truyền thống trong chăn nuôi cá hồi thường sử dụng khoảng 30 m3 trên mỗi kg cá được sản xuất mỗi năm. Ví dụ, đối với một trang trại cá sản xuất 500 tấn cá mỗi năm thì việc sử dụng nước mới trong các ví dụ được nêu ra sẽ có sự khác biệt rất lớn, lần lượt sẽ là 17 m3/giờ (h), 171 m3/h và 1712 m3/h.

Một cách khác để tính toán mức độ tuần hoàn đang được sử dụng theo công thức:

(Lưu lượng tuần hoàn nội bộ / (lưu lượng tuần hoàn nội bộ + lượng nước mới thêm vào)) x 100

Nhìn từ góc độ môi trường, lượng nước được hạn chế sử dụng trong tuần hoàn dĩ nhiên là có lợi khi nước đã trở thành nguồn tài nguyên bị giới hạn ở nhiều vùng. Ngoài ra, việc sử dụng nước hạn chế giúp loại bỏ các chất dinh dưỡng được bài tiết từ cá dễ dàng hơn và ít tốn kém hơn. Do đó, dung tích nước thải được giải phóng thấp hơn nhiều so với dung tích nước thải từ trang trại chăn nuôi cá truyền thống. Nuôi trồng thủy sản tuần hoàn có thể được coi là một phương pháp sản xuất cá thân thiện nhất với môi trường có thể tồn tại được ở cấp độ thương mại. Các chất dinh dưỡng từ cá nuôi có thể được sử dụng như phân bón trồng trọt nông nghiệp trên đất liền hoặc dùng làm cơ sở để sản xuất khí sinh học (biogas).

Thuật ngữ “không xả thải” đôi khi được sử dụng liên quan đến việc chăn nuôi cá và mặc dù có thể tránh tất cả việc xả thải từ trang trại đầy cặn và nước nhưng việc xử lý nước thải tại điểm tập trung cuối cùng thường là một vấn đề tốn kém để làm sạch hoàn toàn. Do đó, một ứng dụng xả thải các chất dinh dưỡng và nước phải luôn là một phần của kế hoạch cấp phép ứng dụng.

Hình 1.3 Một trang trại tuần hoàn ngoài trời.

Điều thú vị nhất là việc sử dụng nước hạn chế mang lại lợi ích to lớn cho sản xuất bên trong trại chăn nuôi cá. Phương pháp chăn nuôi cá truyền thống hoàn toàn phụ thuộc vào các điều kiện bên ngoài như nhiệt độ nước của sông, độ sạch của nước, nồng độ oxy hoặc cỏ dại và lá trôi xuôi dòng và sự trở ngại của những vật chắn lối vào, v.v... Trong một hệ thống tuần hoàn, các yếu tố bên ngoài này được loại bỏ hoàn toàn hoặc loại bỏ một phần tùy thuộc vào mức độ tuần hoàn và cấu trúc xây dựng nhà máy.

Tái tuần hoàn cho phép người chăn nuôi cá kiểm soát hoàn toàn tất cả các thông số trong quá trình sản xuất và kỹ năng vận hành hệ thống tuần hoàn của người chăn nuôi trở nên quan trọng như chính khả năng chăm sóc cá của anh ta.

Kiểm soát các thông số như nhiệt độ nước, nồng độ oxy hoặc ánh sáng ban ngày đối với tái tuần hoàn mang lại điều kiện ổn định và tối ưu cho cá, một lần nữa giúp cá giảm căng thẳng và tăng trưởng tốt hơn. Những điều kiện ổn định này dẫn đến mô hình tăng trưởng ổn định và có thể ước tính trước được, cho phép người nuôi dự đoán được chính xác khi nào cá sẽ đạt đến một giai đoạn hoặc một kích cỡ nhất định. Ưu điểm chính của tính năng này là có thể vạch ra kế hoạch sản xuất chính xác và dự đoán chính xác thời gian cá sẽ sẵn sàng để bán. Điều này giúp quản lý trang trại toàn diện và tăng cường khả năng canh tranh trên thị trường cá.

Hình 1.4 Một số thông số ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và sức khỏe của cá.

Có nhiều ưu điểm hơn về việc sử dụng công nghệ tuần hoàn trong chăn nuôi cá và hướng dẫn này sẽ giải quyết những khía cạnh này trong các chương sau. Tuy nhiên, một khía cạnh quan trọng cần được đề cập ngay lập tức đó chính là bệnh tật. Sự ảnh hưởng của các mầm bệnh được giảm thiểu đáng kể trong hệ thống tuần hoàn do các mầm bệnh xâm lấn từ môi trường bên ngoài được giảm đến mức tối thiểu nhờ hạn chế sử dụng nước. Nước nuôi cá truyền thống được lấy từ sông, hồ hoặc biển làm tăng nguy cơ đưa mầm bệnh vào một cách tự nhiên. Do hạn chế sử dụng nước trong hệ thống tuần hoàn nên nước chủ yếu được lấy từ lỗ khoan trong lòng đất, hệ thống thoát nước hoặc con nước nơi mà ở đó nguy cơ mắc bệnh là rất nhỏ. Trên thực tế, nhiều hệ thống tuần hoàn không gặp bất cứ vấn đề gì về bệnh tật và việc sử dụng thuốc cũng vì thế được giảm thiểu đáng kể, mang lại lợi ích cho sản xuất và môi trường. Để đạt được trình độ chăn nuôi này, tất nhiên điều cực kỳ quan trọng là người chăn nuôi cá phải rất cẩn thận với trứng cá hoặc cá con mà anh ta mang về trang trại của mình. Nhiều bệnh bị đưa vào hệ thống thông qua việc lấy trứng cá hoặc cá bị nhiễm bệnh để thả giống. Cách tốt nhất để tránh các bệnh xâm nhập theo cách này là không mang cá từ bên ngoài vào mà chỉ mang trứng cá vì trứng cá có thể hoàn toàn không bị nhiễm bệnh.

Nuôi trồng thủy sản đòi hỏi kiến thức, quản lý hiệu quả, kiên trì và đôi khi đòi hỏi người chăn nuôi phải có tinh thần thép. Việc chuyển đổi từ phương pháp nuôi cá truyền thống sang kỹ thuật tuần hoàn giúp cho nhiều việc trở nên dễ dàng hơn, tuy nhiên việc chuyển đổi đồng thời đòi hỏi những kỹ năng mới và tay nghề thành thạo hơn. Để thành công trong loại hình nuôi trồng thủy sản khá nâng cao này đòi hỏi sự đào tạo và giáo dục dành cho mục đích mà bài hướng dẫn này được viết ra.