Sáng Tạo Của Nông Dân Một Kiểu Tưới Gốc Tiết Kiệm, Hiệu Quả

“Hàm Thuận Nam (Bình Thuận) là huyện có lượng mưa rất ít, chỉ rộ 2 - 3 tháng một năm, độ ẩm trong không khí lại thấp, nước tưới cho thanh long chủ yếu từ nguồn nước ngầm, nên năm nào cũng vậy, cứ đến mùa hạn hán là nông dân chúng tôi lại đau đầu vì thiếu nước, mà cây trồng thiếu nước một mùa thì ba mùa vực chưa lại.

Chính vì vậy, vấn đề tiết kiệm sao cho đủ nước tưới cả năm đối với chúng tôi vô cùng quan trọng”- ông Bùi Ngọc Thành, khu phố Lập Bình, thị trấn Thuận Nam, nói.
Chúng tôi có mặt tại vườn thanh long của ông Thành vào một ngày nắng nóng, khô hạn cuối năm. Ông Thành vừa cầm “rơ mốt” điều khiển hệ thống tưới gốc tiết kiệm của mình vừa nói thêm: “Từ ngày thiết kế hệ thống này, năng suất thanh long trong vườn tăng rõ rệt, những pha chong điện trước đây chỉ đạt 7 tấn nay đã lên 8 tấn/ ha”.
Ông chỉ cho chúng tôi những ống nước được nối thành hình vuông dưới mỗi gốc thanh long và nói thêm: “Thấy đơn giản vậy nhưng phải mất gần 3 năm tôi mới hoàn thiện được nó. Giờ thì một công có thể tưới được 3.000 trụ, giảm hao 20% lượng nước mà vẫn bảo đảm đủ nước, đủ phân, không sợ bị nghẹt bét phun nước bởi rong rêu, vôi phèn. Có thể nói là siêu tiết kiệm!”.
Khi được hỏi về việc cập nhật những công nghệ tưới hiện đại như thế nào, ông Thành tâm sự: “Hệ thống nào mới ra chúng tôi cũng tìm hiểu, từ tưới nhỏ giọt đến tưới phun mưa, nhưng ngặt nỗi, tất cả đều giá cao vì phần lớn là hàng nhập từ Nhật, Mỹ, Hà Lan… đầu tư trọn một hệ thống tưới như thế mấy người đủ tiền? Chưa kể lệ thuộc vào mấy ông kỹ thuật công nghệ, mỗi lần hỏng hóc, gọi họ, đâu phải lúc nào họ cũng tới ngay.
Trong khi với hệ thống tưới tiết kiệm này, vật liệu dễ tìm, các ống chính đều bằng nhựa bán đầy ngoài thị trường; việc thiết kế các ống chính, ống nhánh đơn giản, quản lý theo lô dễ dàng, khắc phục bọt khí, rong rêu, van xả đơn giản, chỉ cần vài động tác, ai cũng làm được.
Chỉ cần dùng hệ thống này kết hợp với tưới phun mưa là đáp ứng một cách đầy đủ lượng phân nước cho toàn bộ rễ quanh trụ thanh long. Từ trận hạn kinh khủng cách đây 3 năm, mỗi lần nhìn các hồ nước chứa cạn khô, quan sát lại tán thanh long dày đặc như một chiếc lộng héo rũ, là tôi mất ăn mất ngủ, trăn trở mãi.
Tôi suy nghĩ: “Phun nước từ dưới lên, tại sao không?!”. Cho đến một hôm đang tưới thì một ống nước bị rách, nước phun ra một vòi dựng đứng rồi tỏa đều ra xung quanh. Nhìn vũng nước đẫm ướt hình tròn ấy, đầu óc tôi chợt sáng lên. Tôi đi mua ống nước, các loại co, lưỡi cưa nhỏ, keo dán và thiết kế trực tiếp các ống tưới tại một gốc thanh long ngay hôm đó.
Rồi cứ sửa chữa, hoàn thiện miết cho đến tận năm nay, từ hệ thống nguồn đến đường ống chính, ống nhánh, cũng như tạo ra những khuôn tưới hình vuông (mỗi cạnh 60cm) bọc quanh từng trụ thanh long, để từ đó 8 hay 12 tia nước (trong ống nhựa) liên tục phun ra, làm cho từng trụ thanh long luôn ẩm, qua đó giảm được công lao động nếu phải tưới thủ công bằng cách kéo ống đi từng gốc.
So với hệ thống 14 vòi nhỏ giọt của hệ thống tưới ngoại nhập đắt tiền thì hệ thống tưới từ gốc lên của tôi phù hợp với túi tiền của người nghèo. So với cách tưới truyền thống thì có thể nói vừa tiết kiệm, vừa hiệu quả hơn về mọi mặt. Cái hay của hệ thống tưới tiết kiệm này còn là việc thay đổi tia nước phun tùy theo độ tuổi của thanh long, tùy theo độ thấm hút của đất mà không phải thay hệ thống khác”.
Ông Thành chỉ cho tôi hệ thống tưới nước, bắt đầu từ hồ chứa, van xả, đồng hồ, hệ thống nhận điều khiển từ xa… tất cả được chăm chút rất sạch sẽ. Ông vừa cười vừa nói: “Tôi rất vui được chia sẻ kinh nghiệm và hệ thống tưới siêu tiết kiệm mà rất hiệu quả của mình. Đã có người đến hỏi, tôi hướng dẫn từng ly từng tí cho họ làm. Tinh thần nông dân là vậy mà, tôi luôn hy vọng cách làm này sẽ được nhân rộng”.
Chia tay ông Bùi Ngọc Thành, người viết bài này thật sự mừng vì bà con nông dân mình bây giờ thật chịu khó và sáng tạo! Những nông dân trồng thanh long muốn biết hệ thống tưới này một cách rõ hơn xin theo địa chỉ ghi trong bài để đến nơi tìm hiểu.