GAP hướng đi cho nuôi trồng thủy sản bền vững

Ảnh hưởng sâu sắc nhất đó là tác động trực tiếp đến tốc độ tăng trưởng, khả năng tiêu thụ mồi, khả năng đề kháng dịch bệnh của tôm-cá nuôi, tất cả đều có xu hướng giảm. Mặt khác cùng với sự phát triển của các ngành công nghiệp, quá trình đô thị hóa ngày càng tăng làm cho môi trường nuôi thủy sản càng trở nên ô nhiễm trầm trọng trong khoảng thời gian ngắn.

Ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm không khí, ô nhiễm hệ sinh thái, làm cho hệ động thực vật ngày càng trở nên nghèo nàn hơn. Hơn lúc nào hết nuôi trồng thủy sản hiện nay lại gặp nhiều khó khăn đến vậy, diễn biến thời tiết-khí hậu thay đổi thất thường, nguồn nước ô nhiễm năng nề, vật nuôi thủy sản mất dần đất sống, trong khi sự đòi hỏi khắt khe của thị trường nhập hàng thủy sản của chúng ta về điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm, về sản phẩm thủy sản sạch luôn đặt chúng ta trước nguy cơ mất dần thị trường xuất khẩu.

Người nuôi thủy sản vất vả, khốn đốn, liên tục đối mặt với những thách thức ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh tế của mô hình canh tác thủy sản. Những trận đại dịch bệnh liên tục sảy ra không có khả năng phục hồi, những vùng tôm liên tục nhiễm dư lượng thuốc kháng sinh không thể xuất bán, những khu vực môi trường ô nhiễm năng nề không thể cải tạo để tiến hành cho vụ nuôi sau, khiến bà con nhiều phen khốn đốn, lao đao, đành phải bỏ nghề hoặc chuyển sang nghề khác. Thời tiết, khí hậu và những diễn biến bất thường ảnh hưởng trực tiếp làm các vùng nuôi tôm thu hẹp dần.

Cuộc sống đói nghèo lại bám lấy những vùng quê vốn không thể nghèo hơn. GAP viết tắt từ cụm từ “Good Aquaculture Practice” tạm dịch là “Quy phạm thực hành nuôi thuỷ sản tốt” Các hoạt động của GAP nhằm kiểm soát các yếu tố đầu vào như con giống, nước, ao hồ, sức khoẻ vật nuôi thuỷ sản, thức ăn, hóa chất, thuốc thú y, vệ sinh chuồng trại,… để tôm-cá được nuôi trong điều kiện thích hợp nhất, hạn chế stress, giảm thiểu dịch bệnh và đảm bảo an toàn thực phẩm (dư lượng thuốc thú y và chất độc hại, vi trùng gây bệnh).

100% sản phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm, giảm thiểu dịch bệnh, hạn chế tác hại xấu đối với môi trường, lãi nhiều hơn. GAP bao gồm các bước lựa chọn địa điểm xây dựng cơ sở nuôi tôm-cá, thiết kế và xây dựng cơ sở nuôi tôm-cá, chuẩn bị ao nuôi, chọn giống, thả giống và mùa vụ, quản lý thuốc thú y, chất cải tạo, xử lý môi trường, quản lý thức ăn và cho ăn, quản lý môi trường ao nuôi, quản lý sức khỏe tôm-cá, quản lý thu hoạch và bảo quản sản phẩm, quản lý chất thải, liên kết trong cộng đồng, thiết lập hồ sơ theo dõi. Áp dụng GAP nhằm đảm bảo một vùng nuôi, một ao nuôi triển khai vụ nuôi theo hướng an toàn, bền vững, có hiệu quả kinh tế cao.

Sản phẩm tôm, cá tại vùng áp dụng GAP thuận lợi trong việc tìm kiếm đầu ra, chủ động trong thị trường tiêu thụ, giá bán cao, người nuôi có lãi. Trước tình hình diễn biến môi trường, dịch bệnh theo chiều hướng xấu, cùng với hiệu quả cao từ việc áp dụng GAP trong nuôi trồng thuỷ sản, đặt người nuôi thuỷ sản không có nhiều lựa chọn trong việc ứng dụng GAP. Có rất nhiều vùng nuôi thuỷ sản trong cả nước áp dụng GAP, tuy nhiên sự thành công và thất bại vẫn còn song hành. Có thể hiểu chúng ta không nên lạm dụng GAP, không phải bất cứ vùng nuôi nào, ao nuôi nào, đối tượng thuỷ sản nào cũng đều có thể áp dụng GAP.

Để áp dụng GAP thành công, cần tập hợp nhiều yếu tố theo hướng cộng hưởng, đồng bộ từ cơ sở hạ tầng, môi trường, nguồn nước, diện tích vùng nuôi, diện tích ao nuôi, tình hình kinh tế, chính trị, xã hội, dân cư, sự phối hợp, quan tâm của các cấp chính quyền địa phương, ban nghành liên quan. Tổ chức bộ máy điều hành sản xuất trong vùng GAP phải tinh gọn, chủ động kinh phí thực hiện. Phát huy vai trò liên kết giữa người nuôi thuỷ sản, nhà quản lý, cán bộ kỹ thuật, nhà chế biến, hài hoà trong một xu thế phát triển với lợi ích cộng động làm nền tảng, đặt lên hàng đầu. Trên hết là sự đồng thuận, hưởng ứng nhiệt tình, tự nguyện của người dân trực tiếp tham gia nuôi trồng trong vùng áp dụng GAP. Làm cho các hộ dân thấy được sự cần thiết, lợi ích và trách nhiệm khi tham gia thực hiện GAP.

Chương trình cần được sự thống nhất cao từ Trung ương đến các hộ dân, đặt lợi ích và trách nhiệm của người nuôi trong vùng GAP với tập thể, với cộng đồng lên trên. Vùng nuôi GAP cần đảm bảo các tiêu chí như: Hình thành khu tập trung, tránh sự phát triển nhỏ lẻ, manh mún; Đồng bộ về hệ thống thủy lợi, kinh mương cấp thoát, hệ thống ao hồ nuôi, lắng lọc, xử lý chất thải; Bờ, cống  đúng, đủ tiêu chuẩn yêu cầu, phục vụ tốt trong việc cấp, thoát nước cho ao nuôi; Thiết lập các hệ thống cảnh báo, quan trắc, dự báo môi trường, diễn biến thời tiết, khí hậu trong vùng; Lập sổ nhật ký, cập nhật các thông số môi trường, thời tiết, khí hậu, chế độ triều, diễn biến dịch bệnh; Xây dựng đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm thực tế, sẵn sàng ứng phó với những tình huống xấu xảy ra trong quá trình nuôi.

Thông qua các buổi tập huấn, hội thảo, tham quan, trang bị cho người nuôi những kiến thức cơ bản về nuôi trồng thủy sản GAP. Liên tục cập nhật, chuyển tải đến người nuôi diễn biến thời tiết, khí hậu, mùa vụ, tình hình dịch bệnh, thông tin thị trường, những khuyến cáo kỹ thuật mang tính thời sự. GAP không thể thành công nếu cơ sở hạ tầng, ao, mương, cống…không đồng bộ, càng không thể thành công nếu giữa những người nuôi trồng thủy sản trong vùng GAP và giữa người nuôi và ban quản lý, điều hành không có sự đồng thuận, thống nhất cao. Khi ứng dụng GAP vào thực tế sản xuất chắc chắn khoảng 40% diện tích đất sẽ dành cho việc thiết kế ao lắng, ao xử lý thải, kinh cấp, kinh thoát nước, bờ bọng…

Đối với người nuôi, là một lựa chọn khó khăn. Tuy nhiên, với một vùng nuôi, một ao nuôi đầy đủ hệ thống trên, chắc chắn rủi ro rất ít sảy ra, ổn định trong quá trình nuôi, và sự thành công thường đồng hành. Đối với nghành thuỷ sản, vấn nạn lớn nhất hiện nay đó là môi trường ô nhiễm, thời tiết, khí hậu diễn biến thất thường, có thể nói đó là những nguyên nhân thường niên, muôn thủa. Sản phẩm hàng hoá sau nuôi trồng thuỷ sản cần có thị trường, đầu ra ổn định.

Thị trường các nước nhập khẩu vởi những rào cản vô hình, hữu hình thông qua các tiêu chuẩn cụ cảnh báo hàng hoá thuỷ sản của chúng ta rằng, sân chơi canh tranh đang ngày càng khốc liệt, và bất cứ lúc nào, sân chơi này cũng có những bất lợi dành cho chúng ta. Hoà nhập, chấp nhận cạnh tranh, đòi hỏi người nuôi thuỷ sản cần tuân thủ luật chơi nghiêm túc, tự giác, bảo vệ mình, bảo vệ cộng đồng. GAP chỉ là điều kiện cần, những chưa đủ. Phần còn lại thuộc về chúng ta, những người trực tiếp sản xuất.

Tags: nuoi tom huong gap, nuoi trong thuy san ben vung, ky thuat nuoi tom