Kỹ thuật xử lý rơm rạ sau thu hoạch để hạn chế ngộ độc hữu cơ cho lúa mùa

Nghẹt rễ ngộ độc hữu cơ là hiện tượng cây lúa bị còi cọc, lá biến vàng, thân nhỏ yếu ớt, nhổ lên thấy rễ bị đen, vàng, ít rễ trắng thậm chí có mùi thối, lúa sinh trưởng phát triển kém nếu không được khắc phục ngay lúa sẽ lùn lụi, năng suất thấp thậm chí bị chết.

Khi lúa bị ngộ độc hữu cơ nông dân khắc phục rất vất vả, cuối vụ thường bị bệnh bạc lá gây hại làm giảm năng suất. Hiện tượng này thường xảy ra vào vụ mùa thời gian làm đất đến gieo cấy lúa mùa ngắn, đất làm sổi, rơm rạ chưa kịp thối ngấu. Nhiệt độ vụ mùa thường cao, sau khi gieo cấy lúa mùa, lượng gốc rạ, rơm rạ trên ruộng tiếp tục phân hủy trong điều kiện yếm khí sẽ sản sinh ra các khí H2S, CH4…, đây là những chất độc ảnh hưởng trực tiếp đến bộ rễ lúa làm cho lúa sinh trưởng phát triển chậm, thậm chí bị chết. Trong sản xuất hiện nay, nông dân thu hoạch lúa xuân thường gặt ngang cây lúa, gặt bằng máy gặt, theo phương thức này lượng rơm rạ trên ruộng là rất lớn rất dễ xảy rạ hiện tượng nghẹt rễ ngộ độc hữu cơ cho lúa mùa nếu không xử lý tốt. Để hạn chế ảnh hưởng của hiện tượng nghẹt rễ và ngộ độc hữu cơ cho lúa mùa cần lưu ý:

Khi thu hoạch lúa xong cần giữ nước làm đất để đất nhanh thối ngấu. Những chân ruộng cao gặt sát gốc rạ, gặt xong rải đều rạ ra ruộng (không để gồi rạ to), bón 7 - 10 kg phân vi sinh Azotobacterin và 15 - 20 kg vôi bột/sào, rồi lồng dập rạ, để ngập nước, sau 7 - 10 ngày tiến hành bừa cấy.

Đối với phương thức gặt ngang cây lúa, cũng giữ nước trong ruộng, phun các chế phẩm vào ruộng rạ như AT, Trichodema… hoặc rắc phân vi sinh Azotobacterin với lượng 7 - 10 kg/sào, bón mỗi sào 15 - 20 kg vôi bột sau đó đưa máy cày cỡ trung và cỡ lớn lồng vùi rơm rạ. Ruộng có nước, có vôi, nhiệt độ vụ mùa cao, rơm rạ sẽ được các vi sinh vật phân hủy rất nhanh, sau 7 - 10 ngày là bừa cấy được.

Thực tiễn sản xuất cho thấy “Tốc độ làm đất quyết định tiến độ gieo cấy lúa mùa” do đó cần giữ nước khi thu hoạch lúa xuân tạo điều kiện thuận lợi cho việc làm đất. Những chân ruộng trũng phèn, khi làm đất vùi rơm rạ sẽ tăng hiện tượng ngộ độc sắt do đó cần bón tăng lượng vôi bột lên đến 20 - 25 kg/sào.