Thành quả và bài học kinh nghiệm quản lý chất lượng tôm giống

Chất lượng tôm giống luôn là khâu quan trọng đầu tiên, quyết định hiệu quả của một vụ nuôi tôm. Với hàng ngàn trại SX tôm giống có quy mô khác nhau cung cấp cho hơn 600.000ha nuôi tôm trong cả nước, việc quản lý chất lượng giống là vấn đề nan giải.

Một Tổ cộng đồng ở Hà Tĩnh chia sẻ kinh nghiệm lựa chọn tôm giống

Chất lượng tôm bố mẹ, mức độ đảm bảo an toàn sinh học (ATSH) của cơ sở hạ tầng và quy trình sản xuất ở các trại giống sẽ quyết định chất lượng tôm giống. Tôm bố mẹ không rõ nguồn gốc, không tốt và cho đẻ nhiều lần… cơ sở hạ tầng trại giống không đảm bảo vệ sinh, cách ly, quy trình vận hành tùy tiện… sẽ cho ra những con giống chất lượng không tốt, mang bệnh hoặc mầm bệnh. Người nuôi tôm mua giống trôi nổi, không rõ nguồn gốc… khiến vụ nuôi sẽ không đạt hiệu quả mong muốn.

Bởi vậy, cùng với việc đề ra mục tiêu xây dựng các vùng nuôi an toàn sinh học đạt hiệu quả cao và ổn định, dự án Nguồn lợi ven biển vì sự phát triển bền vững (CRSD) đề ra mục tiêu ít nhất 50% số hộ tham gia dự án sử dụng tôm giống đạt Tiêu chuẩn quốc gia; hỗ trợ để có ít nhất 20 trại giống đạt Tiêu chuẩn trại ATSH giới thiệu cho các hộ nuôi trong và ngoài vùng dự án; hỗ trợ các viện nghiên cứu để gia hóa, cải thiện và nâng cao chất lượng tôm bố mẹ…

Trước hết, dự án tổ chức các lớp tập huấn, đào tạo cho người nuôi, tập trung hướng dẫn về cách nhận biết chất lượng con giống; hạn chế tối đa việc sử dụng con giống không đảm bảo chất lượng, mua tôm giống có nguồn gốc rõ ràng…

Đối với trại tôm giống: Dự án xây dựng tiêu chí đánh giá lựa chọn trại đạt Tiêu chuẩn nâng cấp cải tạo thành trại ATSH, xây dựng tiêu chuẩn công nhận trại ATSH; tập huấn về yêu cầu cơ sở hạ tầng và quy trình vận hành của trại tôm giống ATSH; hỗ trợ cơ sở hạ tầng công cho một số trại, cụm trại. Đầu tư xây dựng khu sản xuất giống sạch bệnh cấp quốc gia tại Khánh Hòa. Hỗ trợ Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I, II, III nâng cấp cơ sở hạ tầng, đầu tư trang thiết bị phục vụ gia hóa tôm bố mẹ.

Trong lựa chọn tôm giống, Tổ cộng đồng đã hoạt động hiệu quả. Nhiều tổ đã mua chung nguồn giống, có tổ thống nhất ngày thả giống. Mua chung nguồn giống cho toàn vùng, toàn tổ nên số lượng giống lớn, tạo điều kiện tìm nguyên nhân do con giống hay nguyên nhân khác khi tôm nuôi có sự cố. Các cơ sở cung cấp tôm giống phải có trách nhiệm khi con giống có vấn đề trong quá trình nuôi.

Nhờ những hoạt động đồng bộ, chặt chẽ, đến cuối năm 2016, 78% số hộ trong 50 vùng nuôi ATSH và các vùng đa dạng hóa (có nuôi tôm) đều đã sử dụng con giống đạt tiêu chuẩn chất lượng. Đây cũng là yếu tố góp phần đưa đến hiệu quả sản xuất của các vùng dự án cao hơn và ổn định hơn các vùng ngoài dự án. Bài học kinh nghiêm quản lý tốt chất lượng con giống đã góp phần giảm thiệt hại, tăng hiệu quả cho các vùng nuôi.

Với các trại giống, trên cơ sở tiêu chuẩn công nhận trại tôm giống ATSH do PCU hướng dẫn, đến hết tháng 5/2017, 5 trại giống của tỉnh Phú Yên đã được công nhận. Thiết bị và các công trình phục vụ gia hóa tôm bố mẹ cho các viện đã xong giai đoạn I đi vào sản xuất. Trung tâm Giống Ninh Vân đã cơ bản hoàn thành, hứa hẹn những mẻ tôm giống sạch bệnh, chất lượng cao sẽ sớm được ra đời ở đây. Các hoạt động nhằm cải thiện chất lượng con giống của dự án CRSD đã thực sự có hiệu quả cho hiện tại và cả sau khi dự án kết thúc.