Xây dựng công thức thức ăn mới và bền vững tại Châu Âu

Dự án GAIN, được EU Horizon 2020 Fund hỗ trợ kinh phí, đang phát triển công thức thức ăn mới cho cá bơn, cá hồi, trout và cá tráp. GAIN chú trọng tăng cường NTTS bền vững tại châu Âu với 3 mục tiêu là “NTTS chính xác”, “thức ăn bền vững” và “nền kinh tế tuần hoàn”.

Các chuyên gia dinh dưỡng đã thử nghiệm nhiều thành phần thức ăn thủy sản mới như chất thay thế đạm động vật biển truyền thống và đạm thực vật, dầu thực vật nhằm sử dụng nguồn lợi bền vững hơn và tiết kiệm hơn. Những thành phần mới gồm protein cá thủy phân, protein động vật chế biến, nấm men, bột côn trùng, đạm thực vật mới/tinh chất đạm đặc, vi tảo, rong biển, dầu cá từ phế phẩm, protein đơn bào, dầu thực vật (ví dụ hạt lanh, hạt cải, hướng dương, cải camelina), mỡ gia cầm, dầu côn trùng và các sản phẩm tảo giàu DHA đều là những chất thay thế thích hợp cho các thành phần đang sử dụng trong những công thức thức ăn truyền thống hiện nay.

Tuy nhiên, những thành phần nói trên hầu hết đã được thử nghiệm lần lượt bởi các nhà nghiên cứu. Hơn nữa, hầu hết các thành phần này đều bị hạn chế về tỷ lệ bổ sung (%) do nhược điểm về dinh dưỡng hoặc kỹ thuật và do đó công thức thay thế có xu hướng phức tạp hơn, phải gồm nhiều thành phần hơn so với công thức truyền thống.

Các thử nghiệm của GAIN đặt mục đích đánh giá những thành phần thức ăn mới nhất hiện nay, có thể đó là thành phần đã được thương mại hóa và sử dụng trong các công thức thức ăn khác nhau. Các thành phần thức ăn được đưa vào dự án GAIN dựa trên nguyên tắc cơ bản là tái tuần hoàn, tối đa hiệu quả sử dụng nguồn lợi, đồng thời vẫn góp phần giảm thiểu rác thải trong chuỗi giá trị nông nghiệp – thực phẩm và tìm kiếm một loại thức ăn đạt hiệu quả chi phí. Dự án cũng tính đến sự chấp nhận của xã hội để tối ưu tính bền vững trong khuôn khổ luật lệ hiện hành.

Các khẩu phần cho 4 nhóm cá thử nghiệm gồm cá hồi, cá bơn, cá tráp và trout với công thức được xây dựng theo nguyên tắc như Hình 1. Sẽ có sự điều chỉnh ở từng đối tượng vật nuôi dựa trên những nhu cầu dinh dưỡng và mức độ phù hợp với thành phần thức ăn. Trong khi các chỉ số về phúc lợi động vật, lượng ăn vào, sức khỏe đường ruột và miễn dịch của tất cả các loài này không bị ảnh hưởng bởi các khẩu phần khác nhau, vẫn có một vài sự khác biệt thú vị về kết quả thử nghiệm giữa từng loài. Cá hồi cho kết quả tốt ở tất cả các khẩu phần thử nghiệm, cả về tăng trưởng và tỷ lệ biến đổi thức ăn.

Các khẩu phần khác nhau không ảnh hưởng đến sự xuất hiện của rận biển hay sức khỏe đường ruột. Hơn nữa, 100 người tiêu dùng tham gia khảo sát đã không thể phân biệt được vị, mùi, màu sắc hoặc thớ thịt của những mẫu cá hồi được cho ăn bằng các khẩu phần khác nhau. Ngược lại, cá tráp đầu vàng được nuôi bằng khẩu phần thử nghiệm không chứa phụ phẩm chăn nuôi và phụ phẩm cá lại cho FCR tốt hơn và sinh khả dụng của một số chất dinh dưỡng cũng được cải thiện. Các kết quả cũng chỉ ra rằng, những khẩu phần này có thể làm giảm đáp ứng viêm của cá. Tiêu hóa protein hoặc phốt pho – hai yếu tố quan trọng để duy trì phát triển của vật nuôi cũng không có sự khác biệt đáng kể. Với cá bơn hay trout, thì các khẩu phần khác nhau đã không ảnh hưởng đến tỷ lệ tăng trưởng hay FCR. Cá bơn được cho ăn khẩu phần thay thế đã đạt yếu tố điều kiện cao hơn những con cá được ăn khẩu phần truyền thống. Người tiêu dùng tham gia khảo sát cũng không thể phân biệt được hương vị, mùi, màu sắc hay thớ thịt của cá trout và cá bơn được cho ăn bằng các khẩu phần khác nhau.

Nhìn chung, kết quả của dự án GAIN cho thấy, những công thức mới dựa trên nguyên tắc nền kinh tế tuần hoàn và bền vững chính là những sự lựa chọn khả thi cho các loài cá nuôi. Nhóm chuyên gia dinh dưỡng châu Âu cũng đang tìm hiểu về hiệu quả chi phí của những khẩu phần thay thế này và tác động tích cực lẫn tiêu cực lên sức khỏe của cá.