Ảnh hưởng của di truyền đối với tăng trưởng tôm

Nhắc đến di truyền học và nuôi tôm, điểm mấu chốt là hiểu được tiềm năng di truyền của tôm cho tốc độ tăng trưởng tối đa như thế nào; để có những cải tiến về kỹ thuật sản xuất.

Tốc độ tăng trưởng

Trong điều kiện sản xuất thông thường, tốc độ tăng trưởng tôm được xem là yếu tố chính ảnh hưởng đến khả năng sinh lợi của ao nuôi. Tốc độ tăng trưởng nhanh hơn sẽ đóng góp nhiều vào “phương trình” lợi nhuận. Khi tôm phát triển nhanh hơn, chúng được nuôi trong ao với thời gian ngắn hơn, đồng nghĩa với việc đối mặt với nguy cơ về dịch bệnh sẽ thấp hơn, tăng tỷ lệ sống, hệ số chuyển đổi thức ăn thấp; từ đó giảm đáng kể chi phí vận hành vụ nuôi, cho kết quả và lợi nhuận cao hơn.

Để quản lý được tốc độ tăng trưởng của tôm một cách hiệu quả, điều quan trọng đầu tiên cần hiểu là nuôi tôm như thế nào và một giả thuyết được minh họa ở hình 1. Dựa vào hình, ba giai đoạn có thể được xác định trong đường cong tăng trưởng của tôm.

Hình 1: Đường cong tăng trưởng giả định của tôm

Thứ nhất, từ giai đoạn một (PL1 đến thời điểm 3 - 4 g/con), tôm phát triển theo cấp số nhân, trong đó trọng lượng gia tăng với tốc độ cao. Trong giai đoạn thứ hai (khoảng 3 - 4 g/con đến 25 g/con), tốc độ tăng trưởng của tôm là tuyến tính, trong đó tăng trọng là hằng số trên một đơn vị thời gian. Tuy nhiên, trong giai đoạn thứ ba (25 g/con) hoặc khi tôm bắt đầu đạt đến sự trưởng thành về giới tính, con cái vẫn tiếp tục phát triển với cùng tốc độ nhưng tỷ lệ tăng trưởng của con đực giảm.

Để xác định tốc độ tăng trưởng tối đa của tôm bởi di truyền, chúng ta cần cung cấp cho tôm cơ hội để phát triển trong những điều kiện tối ưu, đó là một môi trường mà các điều kiện không hạn chế dưới bất kỳ hình thức nào.

Một nghiên cứu được thực hiện với dòng tôm cụ thể, thả nuôi ở mật độ rất thấp và cho ăn bằng thức ăn có chất lượng cao trong môi trường nước ổn định. Số lượng mẫu được thu xấp xỉ 7 ngày/lần. Các dữ liệu được phân tích bằng phân tích hồi quy và tốc độ tăng trưởng trung bình được tính là 2,59 g mỗi tuần. Kết quả này có thể xem là tốt về tốc độ tăng trưởng tối đa của tôm được xác định bởi di truyền của chúng.

Hình 2: Cơ hội tăng trưởng nhanh hơn của tôm

Cơ hội phát triển hơn

Hình 2 minh họa về cơ hội tăng trưởng của tôm. Nếu tăng trưởng thông thường theo các điều kiện trang trại là 1 g/tuần, được thể hiện bằng đường dưới cùng và tốc độ tăng trưởng tối đa từ di truyền của tôm là 2,5 g/tuần, được thể hiện bằng đường trên cùng thì cơ hội sẽ được thể hiện bằng khu vực màu vàng.

Sự chênh lệch này đưa ra kết luận rằng, có một hoặc nhiều yếu tố môi trường đang bị hạn chế; trong đó có thể kể đến như: dinh dưỡng, kỹ thuật cho ăn, bất kỳ thông số chất lượng nước nào (nhiệt độ, ôxy hòa tan, các chất khác...), dịch bệnh và các yếu tố khác. Vì vậy, nghiên cứu những yếu tố hạn chế này là gì và cách quản lý hiệu quả hơn là chìa khóa để cải thiện sản xuất, năng suất và lợi nhuận.

Kết luận

Hiểu biết về tốc độ tăng trưởng tối đa của tôm được xác định bởi di truyền của nó là rất quan trọng. Một vài chương trình chọn lọc đã sử dụng trong thập kỷ qua và hiện đang được các trại sản xuất tôm áp dụng và phát triển hơn. Mục tiêu tăng trưởng tối đa có thể tăng liên tục và cùng với đó các nhà quản lý sẽ được yêu cầu phải liên tục cải tiến về kỹ thuật sản xuất.

Trong 15 năm trở lại đây, ngành nuôi tôm toàn cầu đã di chuyển hầu như chỉ phụ thuộc vào nguồn tôm hậu bị, hay sử dụng các con giống đánh bắt tự nhiên. Một số nhà sản xuất giống đã phát triển các chương trình có chọn lọc hoặc dựa vào các giống bố mẹ có chọn lọc từ các công ty khác để sản xuất giống tôm kháng bệnh, đảm bảo khả năng tăng trưởng cao… Tăng cường sàng lọc tôm bố mẹ và quản lý ương nuôi ấu trùng tốt hơn có thể đã góp phần vào những cải thiện này. Kết quả là, tốc độ tăng trưởng của tôm nuôi có sự thay đổi đáng kể, có trường hợp ghi nhận khối lượng tôm tăng 7 - 10 g mỗi tuần.

>> Tại Ecuador, những nghiên cứu đã được thực hiện để cải thiện tốc độ tăng trưởng cho tôm. Ở những đánh giá ban đầu về các vụ thu hoạch thương phẩm đầu tiên từ các dòng được chọn lọc hàng loạt đã nhận thấy những cải thiện về mức tăng trưởng và sinh khối thu hoạch từ 10 - 15%.