Bảo vệ thực vật theo phương pháp tự nhiên - Phần 1

 

Phần 1 - Cơ sở kiểm soát sâu bệnh trong canh tác hữu cơ

TRẬT TỰ TỰ NHIÊN

«SÂU BỌ LÀ DO TRỜI , DỊCH HẠI LÀ DO NGƯỜI »

Có rất nhiều đời sống tồn tại ở trong đất và tầng không khí ở bên trên nó mà ta có thể nhìn thấy hoặc chỉ có thể thấy được chúng qua kính hiển vi. Trong tất cả các hình thái sống thì sự tồn tại của mỗi một đời sống riêng là yếu tố thiết yếu tạo ra sự trật tự của tự nhiên. Các hình thái sống phụ thuộc vào nhau để có thức ăn, hỗ trợ lẫn nhau và cạnh tranh nhau. Chúng cùng vận động để tạo ra một môi trường có lợi cho sự tồn tại của chúng và của các loài khác, kể cả cuộc sống của con người. Có thể nói rằng nếu không có côn trùng thì không có thực vật và chúng ta không thể tồn tại được.

Như vậy trong trật tự tự nhiên, tất cả các dạng sống (côn trùng, thực vật, động vật và con người) cùng tồn tại có lợi cho nhau, hài hòa với nhau và cùng tạo ra sự cân bằng hoàn hảo.

Trong tình trạng đó, số lượng và các loại sâu bọ được quản lý một cách tự nhiên, sự phì nhiêu của đất đai ở trong tiềm năng tối đa, cây cối phát triển mạnh và chúng ta có lợi vì được sống trong một môi trường lành mạnh và khích lệ

Chúng ta đánh giá cực kỳ thấp tầm quan trọng của việc duy trì trật tự tự nhiên. Rất nhiều phương thức canh tác hiện nay, đặc biệt là cày bừa, đốt nương, độc canh và việc sử dụng hóa chất trong nông nghiệp hàng năm phá hoại sự hài hòa này. Các phương thức canh tác này làm giảm số lượng một số loài côn trùng trong khi đó lại khuyến khích những loại côn trùng khác phát triển và lây lan.

Thuốc trừ sâu đã được phát triển để diệt trừ sâu hại. Hóa chất sử dụng trong nông nghiệp đã tỏ ra hiệu nghiệm nhưng ngay sau đó người ta thấy rõ là hóa chất thường hiệu quả trong việc diệt trừ các loài săn mồi ăn các loài gây hại hơn là diệt chính những loài gây hại. Số lượng các loài gây hại tăng lên. Thậm chí còn tệ hại hơn khi các nhà khoa học phát hiện ra rằng chính các loài gây hại lại bị kháng các loại hóa chất sử dụng để diệt chúng.

Người ta đã nỗ lực để giải quyết những khó khăn này bằng cách sử dụng liều mạnh hơn và các sản phẩm có nhiều chất độc hơn, nhưng quần thể các loài vật gây hại vẫn tiếp tục phát triển, vì vậy chi phí để kiểm soát chúng tăng lên, sự cân bằng tự nhiên bị đảo lộn hơn và hiện càng ngày càng nhiều người bị ngộ độc.

HÃY GIÀNH LẠI SỰ KIỂM SOÁT

“THIÊN NHIÊN LÀ BẠN, KHÔNG PHẢI LÀ THÙ

HÃY CỐ GẮNG CÙNG CHUNG SỐNG VÀ LÀM VIỆC VỚI THIÊN NHIÊN”

Giành lại sự kiểm soát không có nghĩa là loại bỏ tất cả các thành viên của một loài gây hại nào đó ra khỏi ruộng vườn. Sự tồn tại ở một mức độ nhất định của loài gây hại nào

đó là cần thiết để làm thức ăn cho các loài ăn mồi. Mục đích của chúng ta là làm thế nào giảm sự phá hoại mùa màng của các loài gây hại bằng cách điều hòa số lượng của chúng.

Vì thế, bước đầu tiên để giành lại sự kiểm soát là coi thiên nhiên như đồng minh, tìm hiểu và làm việc cùng với nó, lập lại trật tự tự nhiên vì lợi ích chung của côn trùng, cây cối, chim muông, động vật và của chính bản thân chúng ta. và cuộc hành trình của chúng ta sẽ dễ dàng hơn, như bơi xuôi theo dòng thay vì sẽ phải mãi lội ngược dòng.

Hãy đối xử tốt với thiên nhiên

Cố gắng chống lại thiên nhiên là ngu xuẩn, hợp tác là khôn ngoan có lẽ là bài học quan trọng nhất mà chúng ta học được trong thế kỷ này. Chúng ta đã cố chống chọi với thiên nhiên và đã thấy rằng không chỉ ta đang phải giải quyết nhiều vấn đề nảy sinh hiện nay mà để nhận ra cái gì cần phải làm tiếp theo đang ngày càng trở nên khó khăn hơn. Khi chúng ta hợp tác tốt với thiên nhiên, sẽ xảy ra điều ngược lại. Thiên nhiên giúp chúng ta giải quyết chính những vấn đề đó và công việc ta cần phải làm tiếp theo sẽ trở nên rõ ràng hơn.

Học từ thiên nhiên

“QUAN SÁT KỸ THIÊN NHIÊN, Ở ĐÓ CÓ CÂU TRẢ LỜI”

Có nhiều điều thiên nhiên dạy cho chúng ta. Thiên nhiên là chuyên gia trong canh tác không làm đất, cung cấp thực vật đa dạng, tái sinh năng lượng và dinh dưỡng thông qua ánh sáng mặt trời, qua phế thải động vật và thực vật và cân bằng số lượng các con mồi và động vật ăn thịt. Ta thông minh có nghĩa là ta có thể học hỏi từ thiên nhiên và sau đó xung phong đi đầu để đẩy mạnh tiến trình tự nhiên vì lợi ích của tất cả các đời sống và làm cho trái đất hành tinh của chúng ta tự sinh lợi nhiều hơn.

Có rất nhiều điều học được ở những vấn đề cụ thể và ở phạm vi tổng thể. Nếu như một loại cây nào đó bị sâu phá hoại, điều đó cho ta thấy rằng thiên nhiên đang dạy cho chúng ta một bài học quan trọng. Chúng ta phải kiểm tra lại các phương pháp đã thực hiện và xác định xem liệu mối cân bằng giữa các con mồi và loài ăn thịt có bị xáo trộn không hoặc liệu cây trồng có mạnh khỏe không.

Nếu bản thân cây không được khỏe như chúng đáng có, cần kiểm tra độ phì nhiêu của đất, chế độ tưới nước, vệ sinh cây cối (bệnh tật), tính thích ứng của cây hay thời vụ trồng. Hãy tìm những dấu hiệu về màu sắc và giai đoạn phát triển của cây ở bên trên và dưới mặt đất.

Kiểm tra xem loại sâu bệnh nào phá hoại cây trồng vì điều này cho thấy loài động vật săn mồi nào đang vắng mặt và phải khuyến khích chúng có mặt trở lại trong môi trường canh tác. Ví dụ sự có mặt của số lượng lớn rệp vừng, là dấu hiệu chắc chắn cho thấy số lượng bọ rùa, chuồn chuồn cỏ hoặc ruồi ăn mồi là quá ít.

Ngoài ra, hãy quan sát sự phát triển của côn trùng qua tất cả các giai đoạn phát triển của nó và chú ý độ dài và thời gian của mỗi giai đoạn. Điều này giúp ta chống lại côn trùng vì tốt nhất nên khống chế ở những giai đoạn chúng dễ bị tổn thương nhất trong vòng đời của chúng. Ví dụ, giai đoạn dễ bị tổn thương nhất của sâu đục thân ngô là khi chúng còn là nhộng đang nằm lì ở gốc thân cây ngô. Ở giai đoạn này trong chu kỳ sống, loại sâu này có thể bị tiêu diệt rất hiệu quả bằng việc phơi thân cây trên ruộng dưới nắng, hay phơi khô để nuôi gia súc hoặc làm phân ủ.

Hãy quan sát xem loại cây nào đang bị tấn công và ở thời điểm nào trong năm vì kiến thức này có thể được áp dụng để tránh trồng những loại cây mẫn cảm vào thời gian sâu bọ phát triển nhất

Trồng xen thí điểm các loại cây khác nhau trong cùng một mảnh ruộng để phát hiện xem loại cây nào bảo vệ lẫn nhau và cây nào không. Tất cả những thông tin này sẽ rất có ích giúp ta lựa chọn tốt hơn loại cây hoặc giống trồng xen và luân canh cũng như thời vụ gieo trồng.

Hãy quan sát xem loại cây nào, kể cả cây dại và cây được canh tác, xem nó bị hoặc không bị tấn công bởi loại côn trùng nào đó. Loại cây không bị tấn công có thể là có ích giúp đẩy lùi các loại côn trùng đó, trong khi những loại cây bị tấn công có thể được sử dụng trồng để làm bẫy.

Hãy quan sát kỹ đất. Rất nhiều loại côn trùng và các loại sinh vật khác nhau trong đất sẽ cho ta biết đất đang ở điều kiện tốt hay không.

Tìm hiểu xem mỗi loại côn trùng, chim và các động vật ăn gì, để biết quy mô sống của các loài được cân bằng và được liên kết với nhau như thế nào. Với những kiến thức này sẽ làm cho chúng ta tôn trọng thiên nhiên mà điều này hiện nay đang rất thiếu hụt.

Dần dần, thông qua các cách quan sát như vậy trên những mảnh ruộng của, chúng ta phát triển các kiến thức chi tiết hỗ trợ cho việc thiết lập lại trật tự của thiên nhiên.

(Tài liệu tham khảo cho nông dân sản xuất hữu cơ)

 

Dựa trên tài liệu canh tác tự nhiên của Zimbabue