Bệnh Phù Ở Heo Con

Chủ động phòng bệnh phù cho heo con.

Nguyên nhân

Bệnh phù mặt heo (lợn) con do các chủng E.coli gây ra. Các E.coli này có đặc điểm gây ung huyết khi cấy trên thạch máu. Các chủng E.coli gây bệnh phù đầu sản sinh một chất có hoạt tính sinh học làm tổn thương thành mạch quản gọi là EDP kém chịu nhiệt, dễ bị kết tủa bởi axít hoặc Amonium sulphate, dễ hòa tan trong dung dịch kiềm.

Vi khuẩn E.coli ung huyết gây bệnh phù đầu thường xuyên có mặt trong đường ruột heo với một số lượng rất nhỏ. Khi xuất hiện các yếu tố bất lợi với sức đề kháng cơ thể heo như cai sữa, thay đổi thời tiết hoặc thức ăn, quần thể E.coli gây bệnh sẽ phát triển nhanh đến mức tạo ra một lượng lớn EDP đủ gây tổn thương thành mạch quản dẫn đến phát sinh bệnh này.

Dịch tễ học

Bệnh phù đầu thường xảy ra sau khi cai sữa 1-2 tuần và tuổi heo con mắc bệnh nằm trong khoảng 4 - 12 tuần. Đôi khi bệnh phù đầu xuất hiện rất sớm, có khi 4 ngày tuổi hoặc rất muộn ở heo con. Biện pháp cai sữa sớm heo con cũng là yếu tố có thể làm gia tăng sự xuất hiện bệnh.

Bệnh phù đầu thường xuất hiện ở những heo con phát triển nhanh, khoẻ mạnh và thông thường những lợn con tốt nhất trong đàn mắc bệnh đầu tiên. Diễn biến của bệnh trong vòng 4 - 14 ngày. Tỷ lệ mắc bệnh trung bình khoảng 15 % đàn heo con và 30 - 40% số ổ heo, tỷ lệ chết nằm trong khoảng 50 - 90%. Sức đề kháng đối với các bệnh khác nhau phụ thuộc vào đặc tính di truyền của heo. Những heo dễ mẫn cảm với bệnh E.coli gây bệnh lưu trú và phát triển ở ruột non, sản sinh EDP hấp thụ vào máu gây tổn thương thành mạch quản.

Các yếu tố stress tạo điều kiện cho bệnh phù đầu bùng phát sau khi cai sữa heo con có thể do tiêm chủng văcxin; vận chuyển mua bán heo con; sắp xếp lại đàn; thay đổi thức ăn đột ngột; biến động thời tiết làm cho heo con bị lạnh.

Triệu chứng và bệnh tích

Thường xảy ra một cách đột ngột với các triệu chứng ban đầu là bỏ ăn và rất khát nước, sau đó xuất hiện các triệu chứng thần kinh.

Dấu hiệu thần kinh đặc trưng của bệnh là lúc đầu không phối hợp được hoạt động, run rẩy, nằm đạp chân kiểu bơi chèo hoặc chạy quanh, liệt hoặc nằm úp trên 4 chân. Đa số heo con sẽ chết trong vòng 24 giờ sau khi xuất hiện các triệu chứng thần kinh. Kiểm tra kỹ, thấy phù ở mí mắt và xung huyết kết mạc mắt. Hiện tượng phù tổ chức liên kết lan rộng khắp mặt và có thể dẫn đến triệu chứng điển hình phù đầu.

Ngoài ra còn thấy heo khó thở, táo bón hoặc tiêu chảy trước khi xuất hiện triệu chứng thần kinh. Đa số không thấy thân nhiệt tăng cao.

Phòng bệnh

Tập cho heo ăn sớm để quen dần và nâng cao khả năng tiêu hóa thức ăn. Hạn chế mức ăn về năng lượng và prôtêin, đồng thời tăng thức ăn thô xanh cho heo cai sữa. Vệ sinh chuồng trại tốt để giảm bớt số lượng E.coli gây bệnh ở môi trường. Cho ăn thêm premix kháng sinh để ngăn chặn E.coli gây bệnh phát triển ở ruột non. Hạn chế các tác nhân bất lợi của môi trường. Hiện nay đang nghiên cứu chọn lọc các dòng nái có sức đề kháng cao với E.coli và vắcxin có hiệu lực phòng bệnh này.

Trị bệnh

Giảm huyết áp bằng biện pháp chích máu hoặc sử dụng các thuốc giảm áp. Tẩy sạch độc tố đường ruột bằng phương pháp cho uống hoặc thụt hậu môn dầu khoáng hoặc muối MgSO4. Cho uống kháng sinh chống E.coli và các vi khuẩn kế phát. Giảm lượng thức ăn tinh và tăng thức ăn thô xanh cho đàn heo.