Chăm sóc tôm giai đoạn lột xác

Hoạt động lột xác của tôm phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố dinh dưỡng cũng như các chỉ số môi trường nước. Nếu tôm đầy đủ dinh dưỡng sẽ lột vỏ theo đúng chu trình, nếu cho ăn thức ăn thiếu dinh dưỡng, tỷ lệ lột vỏ của tôm sẽ kém.

Các yếu tố ảnh hưởng

Yếu tố dinh dưỡng

Là một trong những nguyên nhân chủ yếu làm tôm khó lột xác. Tôm thiếu dinh dưỡng sẽ không đủ chất để làm đầy vỏ nên vỏ không nứt ra để lột xác.

Khoáng chất

Vỏ của tôm được hình thành chủ yếu từ CaCO3, với một lượng ít (Mg), (P). Tôm có thể hấp thu khoáng trực tiếp từ môi trường nước thông qua uống và hấp thụ qua mang. Do đó, sử dụng khoáng trực tiếp vào trong nước để bù vào lượng khoáng bị mất đi trong quá trình lột xác của tôm là rất cần thiết.

Môi trường nuôi

Môi trường nuôi không tốt ức chế các hoạt động, ảnh hưởng lớn đến quá trình lột xác của tôm. Vì vậy, cần chủ động điều tiết các thông số môi trường như: pH, độ kiềm, ôxy hòa tan, nhiệt độ…

Do một số bệnh

Trong quá trình nuôi tôm bị mắc một số bệnh như nấm, đóng rong, tôm còi… cũng khiến cho tôm chậm lột vỏ hoặc không thể lột vỏ.

Biện pháp

Thức ăn

Để tôm lột xác tốt cần cho tôm ăn đủ lượng thức ăn có hàm lượng đạm khoảng 32 – 45%.

Ôxy hòa tan

Trong quá trình lột xác, nhu cầu ôxy của tôm cao gấp đôi nên khi thấy tôm có dấu hiệu chuẩn bị lột xác cần tăng cường quạt nước, sục khí để bổ sung hàm lượng ôxy hòa tan. Duy trì hàm lượng ôxy hòa tan trong khoảng 4 – 6 mg/l trong suốt quá trình lột xác của tôm.

Độ mặn

Những ao nuôi tôm có độ mặn càng cao thì hàm lượng khoáng hòa tan có sẵn trong ao càng cao và ngược lại. Vì vậy, đối với những ao nuôi tôm có độ mặn thấp thì phải tăng cường việc bổ sung khoáng cho tôm. Tuy nhiên, nếu độ mặn tăng cao hơn 25‰, vỏ tôm thường dày và cứng, kéo dài thời gian lột xác của tôm. Người nuôi cần lưu ý để có những điều chỉnh phù hợp.

pH

Tôm lột xác khi pH đạt 7 – 8,5 và tốt nhất 7,5 – 8. Để ổn định pH cần duy trì độ trong của nước ao nuôi từ 30 – 40 cm. Nếu pH <7,5 cần bón vôi (CaCO3, Dolomite) với liều 10 – 20 kg/1.000 m3 nước; pH >8,5 thì sử dụng mật rỉ đường với lượng 3 kg/1.000 m3 kết hợp sử dụng vi sinh theo hướng dẫn nhà sản xuất tạt xuống ao nuôi.

Độ kiềm

Trong quá trình sinh trưởng, tôm cần rất nhiều khoáng nên cần duy trì độ kiềm từ 120 mg CaCO3/l trở lên bằng cách sử dụng vôi CaCO3 hoặc Dolomite. Chủ động bổ sung một số chất cần thiết như canxi, phốt pho, men kích thích, premix… để tôm có thể tái tạo lớp vỏ mới. Tôm nuôi thường lột xác vào ban đêm vì vậy nên bổ sung chất khoáng vào bữa ăn chiều cho tôm.

Quản lý sức khỏe

Khi lột xác tôm còn rất yếu và dễ nhiễm bệnh, người nuôi cần bổ sung thêm khoáng chất và Vitamin C để tôm khỏe mạnh, đồng thời sử dụng thức ăn có chất lượng, của nhà sản xuất uy tín, đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng cho tôm. Trong suốt vụ nuôi cần định kỳ sử dụng chế phẩm sinh học trong NTTS để xử lý các yếu tố ô nhiễm ao nuôi và kiểm soát sự phát triển của tảo độc. Ngoài ra, khi phát hiện tôm nuôi bị nhiễm nấm, đóng rong… phải can thiệp điều trị kịp thời để tôm hồi phục và lột xác. Người nuôi có thể sử dụng thêm một số loại thảo mộc như: rau sam, dâu tằm… để kích thích tôm lột xác, tăng năng suất một cách an toàn.

Tôm sinh trưởng bằng cách thay vỏ giáp cứng bằng vỏ giáp mới lớn hơn được hình thành bên dưới lớp cũ; đây được gọi là quá trình lột xác hoặc lột lớp biểu bì bên ngoài. Dựa trên những thay đổi về hình thái, sinh lý và biểu bì, Drach (1939) đã chia chu kỳ lột xác thành bốn giai đoạn cơ bản được xác định là: postmolt (sau khi lột xác), intermolt (giữa các lần lột xác), premolt (trước khi lột xác) và molt (lột xác).