Đề Phòng Nghêu Chết Hàng Loạt - Khẩn Trương San Thưa Nghêu Giống, Thu Hoạch Nghêu Thịt Ở Bến Tre

Hiện tượng nghêu chết đang xảy ra cục bộ tại các hợp tác xã (HTX) nghêu thuộc địa bàn 3 huyện ven biển, mà chưa rõ nguyên do.
 
Ở HTX thủy sản Tân Thủy (Ba Tri), nghêu thiệt hại tại khu vực các bãi cao triều với diện tích rải rác khoảng 5ha, nhiều nhất khoảng 1ha, tỷ lệ nghêu chết 10%, kích cỡ nghêu 60-70 con/kg, ước tổng sản lượng thiệt hại khoảng 10 tấn. Nghêu thiệt hại ở khu vực các bãi hạ triều với diện tích khoảng 40ha, tỷ lệ nghêu chết 5%, kích cỡ nghêu 80-90 con/kg, ước tổng sản lượng thiệt hại khoảng 30 tấn. Hiện nay, HTX đang tiến hành khai thác số nghêu còn lại. Nghêu chết ở HTX thủy sản Đồng Tâm (Bình Đại) với tổng diện tích khoảng 250ha, tỷ lệ thiệt hại khoảng 10-60%, ước tổng sản lượng thiệt hại khoảng 150 tấn, nghêu kích cỡ 40-90 con/kg. HTX thủy sản Bình Minh (Thạnh Phú), nghêu chết ở một số khu vực, với tổng diện tích thiệt hại khoảng 15ha, tỷ lệ thiệt hại khoảng 7%, ước tổng sản lượng thiệt hại khoảng 5 tấn, cỡ nghêu 60-90con/kg. Tổng sản lượng nghêu còn lại ở bãi khoảng 150 tấn. Các HTX nghêu còn lại chưa xuất hiện nghêu chết, nhưng nghêu đang có dấu hiệu yếu.
 
Qua khảo sát đánh giá bước đầu của ngành nông nghiệp, hiện tượng nghêu chết chỉ xuất hiện cục bộ ở một số khu vực, tỷ lệ nghêu chết chiếm từ 5-30%, cỡ nghêu chết 30-90 con/kg, tập trung ở khu vực bãi cao và có mật độ cao (lớn hơn 400 con/m2). Nghêu chết chủ yếu tập trung ở nhóm nghêu chuẩn bị sinh sản (95% nghêu ở giai đoạn tham gia sinh sản). Theo nhận định của đoàn công tác Viện Hải dương học Nha Trang, thì nghêu chết tập trung vào nhóm đã tham gia sinh sản.

Bên cạnh đó, nhiệt độ nước cao, thời gian phơi bãi dài, kết hợp với độ mặn cao là điều kiện tốt kích thích cho nghêu sinh sản. Khi nghêu sinh sản, sức khỏe yếu đi, trong điều kiện mật độ cao, nghêu không thể vùi xuống đáy và chết. Người nuôi và HTX đã thực hiện khuyến cáo của ngành nông nghiệp, san thưa nghêu giống và thu hoạch nghêu thương phẩm, nhưng do việc khai thác phụ thuộc vào thủy triều và giá bán nghêu thương phẩm thấp, nên một số HTX chưa thực hiện tốt kế hoạch.

Để hạn chế thiệt hại ngành nông nghiệp khuyến cáo người nuôi và các HTX tập trung san thưa nghêu giống, thu hoạch nghêu thịt đạt kích cỡ; đồng thời ngành tổ chức định kỳ thu mẫu nước, mẫu bùn/cát đáy và mẫu nghêu ở các HTX nuôi nghêu gửi Phân viện Nghiên cứu Thủy sản Minh Hải - Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản II phân tích để theo dõi diễn biến tình hình dịch bệnh trên nghêu nuôi. Phối hợp với Viện Hải dương học thực hiện đề tài xác định nguyên nhân nghêu chết và đề xuất giải pháp hạn chế thiệt hại. Khi xảy ra thiệt hại, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với viện, trường tiến hành khảo sát, thu mẫu nước, bùn, nghêu để phân tích tìm nguyên nhân gây nghêu chết.

Chỉ đạo Chi cục Nuôi trồng thủy sản tiếp tục thu mẫu nước, mẫu bùn/cát đáy và mẫu nghêu ở các HTX nuôi nghêu gửi phân tích để theo dõi diễn biến tình hình dịch bệnh trên nghêu nuôi. Khuyến cáo các HTX tăng cường vệ sinh sân bãi để tránh lây lan rộng. Đối với các HTX nghêu, hàng ngày làm tốt công tác vệ sinh sân bãi, huy động lực lượng xã viên nhanh chóng thu gom những con nghêu chết và sắp chết để di chuyển ra khỏi khu vực nuôi nghêu nhằm tránh lây nhiễm sang những cá thể nghêu còn sống. San lấp các vùng trũng ở các bãi nghêu để tránh hiện tượng ngập nước cục bộ, nơi có nhiệt độ quá cao vào buổi trưa, là điều kiện kích thích nghêu sinh sản làm cho nghêu yếu và chết.

Riêng đối với nghêu đạt kích cỡ thu hoạch, HTX cần khẩn trương khai thác, làm tốt việc vệ sinh sân bãi để tránh lây lan nhằm hạn chế thiệt hại xảy ra trong thời gian tới. Chi cục Nuôi trồng Thủy sản phối hợp với các viện, trường thực hiện các đề tài để xác định nguyên nhân gây chết nghêu, sò huyết và đề xuất các giải pháp khắc phục. Đồng thời, khuyến cáo các HTX hàng ngày kiểm tra và ghi chép các yếu tố môi trường, đây là cơ sở dữ liệu quan trọng giúp cho các HTX, các cơ quan chuyên ngành theo dõi tổng hợp và đánh giá tình hình để tìm ra nguyên nhân và giải pháp hạn chế thiệt hại cho nghêu nuôi.