Khám phá thủ phủ chuối Mật mốc miền Trung

Với tổng diện tích lên đến 1.800ha, từ lâu huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị được mệnh danh là “thủ phủ” của cây chuối Mật mốc miền Trung đầy nắng gió.

Một người dân thu hoạch chuối từ rẫy.

Sản phẩm chuối quả ở đây chủ yếu xuất đi các thị trường Trung Quốc, Lào, Thái Lan… và một phần tiêu thụ nội địa.

Theo các bậc cao niên, trước đây cây chuối Mật mốc ở huyện Hướng Hóa chủ yếu được trồng trong vườn nhà manh mún, nhỏ lẻ, chuối sau thu hoạch có giá trị thấp, thường dùng thờ cúng hoặc làm thực phẩm phụ hàng ngày. Khoảng 10 năm lại đây, khi thị trường chuối Mật mốc được mở rộng, rồi xuất khẩu đi Trung Quốc, Lào, Thái Lan… thì quả chuối Mật mốc Hướng Hóa đã trở thành thương hiệu nổi tiếng, có thế sánh ngang với bưởi Phúc Trạch (Hà Tĩnh), cam Xã Đoài (Nghệ An), Thanh Long (Bình Thuận)…

“Sở dĩ chuối Mật mốc Hướng Hóa được người tiêu dùng trong, ngoài nước ưa chuộng bởi ngoài hình thức trái to, đều, màu sắc đẹp do đặc thù của khí hậu khô nóng nơi vùng biên giới Việt - Lào, thì điều đặc biệt hơn cả chính là vì phương thức canh tác thuận theo tự nhiên, không sử dụng thuốc BVTV khiến sản phẩm chuối được ưa thích”, nông dân Võ Hoành, thôn Long Giang, xã Tân Long, khẳng định.

Những người phụ nữ dân tộc Vân Kiều, Pa Kô gánh chuối từ rẫy ra chợ bán.

Hiện nay, diện tích chuối Mật mốc của huyện tập trung tại các xã dọc tuyến Lìa, là địa bàn sinh sống lâu đời của đồng bào Vân Kiều, Pa Kô bản địa và một số xã dọc đường 9 như Tân Long, Tân Thành... Nhờ tập trung phát triển kinh tế bằng cây chuối Mật mốc, đời sống đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây đã có những đổi thay đáng kể.

Ông Pả Hiền, trú bản Xi Núc, xã Tân Long, cho biết: “Trồng chuối cho năng suất khoảng 15 tấn/ha, với giá dao động từ 6.000 - 8.000 đồng/kg, có thời điểm lên đến 10.000 đồng/kg, mỗi ha chuối thu nhập hơn 100 triệu đồng/năm, cao hơn nhiều so với các loại cây trồng khác. Ngoài ra lá, thân chuối tận dụng để gói bánh hoặc làm thức ăn chăn nuôi”.

Góp phần đưa sản phẩm chuối Mật mốc đến với các thị trường tiêu thụ trong, ngoài nước, phải kể đến lực lượng tiểu thương đông đảo của địa phương. Với gần 100 đại lý thu gom chuối xuất khẩu rải đều các tuyến đường chính như đường Lìa, QL9 và khu vực ngã chợ Tân Long, người dân trồng chuối huyện Hướng Hóa có thể yên tâm với đầu ra sản phẩm.

Chợ chuối Tân Long luôn tấp nập từ sáng đến chiều tối.

Chị Lê Thị Kiều, một tiểu thương có gần 10 năm gắn bó với nghề thu mua chuối xuất khẩu ở khu vực ngã 3 chợ Tân Long cho hay, hiện nay mỗi ngày khoảng 10 chuyến xe thu gom gần 100 tấn chuối đưa đi tiêu thụ. Để tiện lợi cho người dân trong việc bán sản phẩm, nhiều tiểu thương đã mở các điểm thu mua chuối về tận các bản làng xa xôi nên nông dân bớt được chi phí vận chuyển mà lại bán được giá cao.

Những năm gần đây, với mong muốn giúp nông dân phát triển bền vững cây chuối Mật mốc, địa phương cũng đã có những chủ trương, chính sách hợp lý nhằm giúp người dân yên tâm SX. Ông Trương Đình Tùng, Chủ tịch UBND xã Tân Long, địa phương có diện tích trồng chuối lớn nhất huyện Hướng Hóa với gần 1.000ha cho biết, chuối Mật mốc là cây trồng chủ lực trên địa bàn. Toàn xã có gần 200 hộ gia đình trồng chuối với thu nhập trên 100 - 500 triệu đồng/hộ/năm.

Bên cạnh duy trì hình thức nông dân bán trực tiếp cho tiểu thương, thời gian tới, xã có chủ trương liên kết với các DN, hợp tác nhằm tìm đầu ra ổn định cho cây trồng chủ lực này. Đồng thời khuyến khích người dân áp dụng KHKT trong SX nhằm nâng cao chất lượng, giá trị cho thương hiệu chuối Mật mốc Hướng Hóa.

Chuối được bốc lên các xe tải.

Một tín hiệu vui đối nữa đối chính quyền và người dân địa phương khi tháng 8/2018, Hội Nông dân huyện Hướng Hóa đã được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ KH-CN cấp Giấy chứng nhận Nhãn hiệu tập thể số 299267 cho sản phẩm “chuối Mật mốc Hướng Hóa”.

Ông Lê Quang Thuận, Phó Chủ tịch UBND huyện Hướng Hóa, cho biết thêm, chuối Mật mốc dễ trồng, rất phù hợp với điều kiện tự nhiên và tập quán SX của người dân địa phương. Thời gian qua, cây chuối mang lại thu nhập cao và ổn định. Nhiều hộ dân đã mạnh dạn chuyển đổi đất bạc màu, kém hiệu quả sang trồng chuối, đặc biệt hình thức hợp tác thuê đất bên Lào mở rộng diện tích SX chuối đang hiệu quả.

“Thời gian tới, ngoài việc quy hoạch diện tích vùng trồng chuối ổn định, chính quyền xã, huyện sẽ tích cực phối hợp với các Sở, ban, ngành của tỉnh tập trung mọi nguồn lực xây dựng thương hiệu “chuối Mật mốc Hướng Hóa” thành thương hiệu mạnh của địa phương, từng bước nâng cao hơn nữa giá trị cho cây trồng chủ lực này”, ông Thuận nói.