Nguy cơ cho ngành xuất khẩu điều của Việt Nam

Công văn này xuất phát từ việc Trường ĐH Bách khoa TP.HCM vừa ký kết văn bản hợp tác với Đoàn công tác Hội đồng Bông - Điều Bờ Biển Ngà, nhằm triển khai hoạt động hợp tác về nhân sự cũng như chuyển giao phương tiện máy móc giữa hai bên.

Theo ông Nguyễn Văn Lãng - nguyên Phó Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), để Việt Nam trở thành một nước xuất khẩu hạt điều chế biến đứng đầu thế giới như hiện nay, một yếu tố quan trọng là nhờ chúng ta có được “bí quyết” công nghệ. Cụ thể, ưu điểm của công nghệ này là tách hạt lấy nhân, với tỷ lệ hạt vỡ và nhiễm dầu thấp nhất… Trong 20 năm qua, công nghệ này đã không ngừng hoàn thiện, nâng cấp và góp phần rất lớn cho sự phát triển của ngành điều Việt Nam.

Không chỉ Bờ Biển Ngà, nhiều nước khu vực châu Phi cũng đang rất muốn công nghệ chế biến điều của Việt Nam. Ông Lãng cho rằng nếu không chặn đứng tình trạng buôn bán công nghệ này ra nước ngoài, chỉ vài năm nữa ngành điều Việt Nam sẽ chẳng còn nằm trong danh sách những nước xuất khẩu điều lớn nhất thế giới. Việc làm này cũng là để hỗ trợ hàng trăm ngàn lao động có công ăn việc làm và vì sự phát triển bền vững của ngành điều.

Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, ông Đặng Hoàng Giang, Tổng Thư ký VINACAS cho biết: “Tôi cho rằng, ở thời điểm hiện tại chưa nên tiến hành việc hợp tác đào tạo, chuyển giao công nghệ. Về lâu dài có thể hợp tác chuyển giao nhưng ở thời điểm, mức độ phù hợp, làm sao có lợi nhất cho doanh nghiệp, ngành hàng. Xem xét, đàm phán các nội dung hợp tác, VINACAS sẽ chịu trách nhiệm làm việc, sau đó báo cáo Bộ NN&PTNT và Bộ Công Thương. Còn vấn đề đứng ra hợp tác trực tiếp thì các Bộ phải triển khai chứ VINACAS không làm được”, ông Giang khẳng định.

Thực tế cho thấy, hợp tác phát triển là xu thế chung, tất yếu. Hiện nay, các vấn đề hợp tác như thông tin, chuyển giao giống hay thương mại không gặp vướng mắc gì nhiều, song đang có nhiều quan điểm chưa đồng thuận từ phía doanh nghiệp đối với vấn đề hợp tác trong chuyển giao công nghệ, máy móc bởi lo lắng nếu chuyển giao thành công, doanh nghiệp sẽ gặp phải khó khăn khi nhập khẩu điều thô.

Vậy thì có hai vấn đề cần đặt ra. Thứ nhất, xem lại công nghệ mà ĐHBK bán cho Bờ Biển Ngà có nằm trong danh mục những công nghệ mà Nhà nước cấm bán hay không. Thứ hai, phía doanh nghiệp, cụ thể là VINACAS có cần mua lại công nghệ của ĐHBK để không lo công nghệ đó bị bán ra bên ngoài hay không?