Nuôi Rắn Ở Vĩnh Sơn - Nghề Nguy Hiểm ?

Nghề đi bắt rắn hoang dã và nuôi rắn ở làng Vĩnh Sơn huyện Vĩnh Tường (Vĩnh Phúc) đã có từ lâu đời, nên người dân ở tỉnh Vĩnh Phúc coi làng rắn Vĩnh Sơn là Lệ Mật của quê hương mình.

Thời kỳ bao cấp, Vĩnh Sơn đã xây dựng trại nuôi rắn với gần 20 lao động nuôi hàng ngàn con rắn các loại để bán cho Xí nghiệp dược phẩm Vĩnh Phúc SX dược liệu và rượu rắn. Song từ khi bước sang nền kinh tế thị trường trại nuôi rắn Vĩnh Sơn teo dần và nghề nuôi rắn hộ gia đình ở Vĩnh Sơn lại được khôi phục và phát triển. Lúc đầu chỉ có vài hộ nuôi rắn ở trong vườn nhà như gia đình ông Học, ông Tục, ông Ban, bà Son.

Nuôi rắn trong vườn nhà ở Vĩnh Sơn vốn đầu tư không lớn nhưng hiệu quả kinh tế cao, vì chuồng nuôi rắn xây bằng gạch, thức ăn cho rắn là cóc, ếch, nhái bắt ở ngoài đồng còn rắn con mua ở trong làng cũng không đắt, nên đã có 850 hộ nuôi rắn ở Vĩnh Sơn, chiếm trên 70% số hộ trong xã Vĩnh Sơn. Nghề nuôi rắn không những góp phần phá thế SX thuần nông ở Vĩnh Sơn và nhiều hộ nông dân ở đây đã giàu lên từ nuôi rắn, số hộ có nguồn thu từ nuôi rắn cũng đạt từ 50 triệu đến 200 triệu đồng/năm.

Chu kỳ nuôi rắn thịt ở Vĩnh Sơn phải mất trên 2 năm rắn mới đạt trọng lượng từ 2 kg trở lên với giá bán từ 200.000-300.000 đ/kg. Bù vào chu kỳ nuôi rắn thịt dài như vậy, song mỗi con rắn mẹ lại đẻ một lứa trứng từ 20-28 quả, sau một thời gian ấp sẽ cho ra đời 20 con rắn con để bán. Thời gian nuôi rắn thịt và rắn sinh sản hộ nuôi rắn phải thường xuyên cho rắn ăn bằng cóc, ếch, nhái nên ở đây đã có chợ bán thức ăn cho hộ nuôi rắn.

Trừ những tháng mùa đông rắn ngủ nên không tốn thức ăn. Nuôi rắn cũng giống như nuôi các con vật khác, hộ nuôi rắn phải thường xuyên theo dõi và phát hiện những bệnh ghẻ lở và bệnh phổi làm cho rắn chết dần đến thua lỗ. Bên cạnh việc bán rắn thịt ra, người nuôi rắn Vĩnh Sơn còn chế biến ra những loại rượu tam xà, ngũ xà với nhiều vị thuốc bổ phục vụ cho những khách hàng uống rượu rắn Vĩnh Sơn vừa thơm ngon, vừa tăng cường được thể lực và chữa được bệnh đau lưng, thấp khớp.

Bình quân một năm làng rắn Vĩnh Sơn cung cấp cho thị trường gần 40 tấn rắn thịt, đem lại nguồn thu hàng tỷ đồng, chiếm gần 70% nguồn thu nhập của xã Vĩnh Sơn. Những năm vừa qua, giá bán rắn thịt giảm dần, nhưng nghề nuôi rắn ở Vĩnh Sơn vẫn được duy trì. Nguồn rắn thịt ở Vĩnh Sơn chủ yếu bán cho các thương gia ở Lào Cai, Lạng Sơn và Quảng Ninh để bán sang Trung quốc. Rắn ở Vĩnh Sơn đã được Chi cục Kiểm lâm Vĩnh Phúc cấp giấy chứng nhận là rắn nuôi, chứ không phải là rắn hoang dã. Đó là một thuận lợi cho nghề nuôi rắn Vĩnh Sơn, song thị trường tiêu thụ rắn không được thuận buồm xuôi gió. Đấy là điều băn khoăn của người nuôi rắn Vĩnh Sơn. Nghề nuôi rắn ở Vĩnh Sơn cũng lãi nhanh nhưng đây là một nghề nguy hiểm, vì nhiều người nuôi rắn ở đây đã bị rắn cắn nhất là rắn hổ mang.

Theo ông Nguyễn Văn Ban - một người nuôi rắn ở Vĩnh Sơn "Người nuôi rắn khi cho rắn ăn nếu không cẩn thận, rất dễ bị rắn cắn. Nếu bị rắn hổ mang cắn mà không chữa chạy kịp thời sẽ bị tử vong hoặc vết thương bị hoại tử, còn rắn cạp nong, cạp nia cắn thì dễ chữa hơn". Ông Lang Hạ vừa chuyên chữa rắn cắn bằng thuốc đông y ở Vĩnh Sơn cũng khuyến cáo tới các hộ nuôi rắn ở đây là cẩn thận không để cho rắn độc cắn. Nếu bị rắn độc cắn thì thuốc nam không thể chữa khỏi, mà phải đi chữa bằng thuốc tây.Nuôi rắn là nghề truyền thống ở Vĩnh Sơn đã được khôi phục và phát triển khá nhưng việc quy hoạch nuôi rắn và giải quyết đầu ra cho con rắn chưa có, các hộ nuôi rắn tự tìm tòi học tập kinh nghiệm nuôi rắn của nhau và tự lo đầu ra cho con rắn nên hiệu quả nuôi rắn ở Vĩnh Sơn chưa cao.