Nuôi Tôm Hùm Bằng Lồng Treo Hiệu Quả Kép

Lâu nay, việc nuôi tôm hùm tại các vùng biển sử dụng chủ yếu bằng bè, điều này làm tăng chi phí quản lý, đồng thời có nhiều rủi ro.

Sau nhiều năm nghiên cứu, anh Đặng Ngọc Sang (Tổ dân phố Phú Hòa, Cam Phú, Cam Ranh, Khánh Hòa) mạnh dạn chuyển cách nuôi từ bè sang lồng treo. Cách nuôi này có hiệu quả kép: vừa giảm thiểu chi phí đầu tư, vừa tránh được rủi ro trong mùa mưa bão.

Trên chiếc thúng chai đưa tôi ra khu vực biển thuộc các tổ Phú Hòa, Phú Hải, Phú Thịnh (Cam Phú), anh Sang cho biết vùng biển này trước đây bè nổi chiếm đa số. Nhưng nay nhìn rộng ra cả vùng thật khó tìm thấy những chiếc bè nổi, thay vào đó là sự hiện diện của những chiếc can nhựa bồng bềnh…

Sau nhiều năm nuôi tôm hùm, quan sát cách làm bè nuôi nhiều nơi, anh Sang “nghiệm” ra một điều: “Lồng tôm nằm trong nước ít bị ảnh hưởng bởi sóng gió trên mặt biển. Con tôm hùm lớn được hay không cũng không phụ thuộc vào phần nổi bên trên. Vậy chỉ cần thay đổi phần nổi là có thể giảm thiểu được chi phí”.

Nghĩ là làm, anh bắt đầu giảm diện tích bè nổi trên mặt nước. Kết quả cho thấy tôm hùm vẫn lớn bình thường nhưng lại giảm được chi phí đầu tư làm bè.

Việc cải tiến từ bè lớn sang bè nhỏ bước đầu cho hiệu quả, nhưng anh Sang vẫn chưa bằng lòng. “Tại sao không sử dụng phao làm phần nổi, lồng sẽ được treo cố định vào phao? Cách này có thể tiết giảm hoàn toàn chi phí quản lý bè”. Cách làm mới này đã giúp anh giảm thiểu chi phí đầu tư, sửa chữa, việc nuôi tôm hùm 5 - 6 năm qua ngày càng thuận lợi.

Bây giờ vùng biển Cam Phú cũng như nhiều khu vực khác trong vịnh Cam Ranh khó tìm thấy những lồng nuôi tôm hùm bằng bè.

Anh Sang cho biết, cách làm khá đơn giản: chọn địa điểm có bùn thích hợp và tiến hành đặt làm 2 cái neo thật lớn (100 - 120 kg), rồi thả neo xuống biển theo hướng Bắc - Nam, khoảng cách 200 - 250 m (phụ thuộc vào số lồng thả nuôi nhưng không dưới 200 m để tránh bị cày neo khi gió lớn).

Thả 2 đường dây neo song song (loại dây Thái Lan), dài 200 - 250 m, trên 2 sợi dây treo lồng này cách lồng kia 3 m, có thể thả nuôi từ 15 - 22 lồng, khoảng cách từ neo đến lồng đầu tiên là 40 m để tránh bị bừa neo. Sau đó, tiến hành vệ sinh lồng (lồng có kích thước 3x3x1,5 m).

Cột cước vào dây bên hông mặt trên của lồng, không cho lồng đụng lớp bùn đáy. Mặt trên bên hông lồng treo 8 cái can nhựa xanh (loại can Thái) với 8 sợi dây cước lớn (loại hết số) dài từ mặt biển đến mặt lồng 6 m, thả cách mặt bùn 2 m, cách mặt biển 6 m, không thả cạn quá vì mùa mưa bão tôm dễ bị “nước bạc”, dễ chết.

Cách đầu neo 2 m đặt một hòn đá chẻ nặng khoảng 20 kg để tránh tình trạng đứng neo. Việc còn lại giống như nuôi bằng bè: chọn giống, thả nuôi, chăm sóc, cho ăn, vệ sinh lồng…

Anh Sang so sánh hiệu quả kinh tế giữa 2 cách nuôi (10 lồng): cách nuôi bè phải tốn kém nhiều vật tư: 48 thùng phuy (loại 200 lít); gỗ buộc phuy; đinh ốc, bu loong; cước cột, nhà ở trông coi; neo bè… Tổng kinh phí hơn 40 triệu đồng.

Trong khi đó, nuôi bằng lồng treo không tốn những chi phí đầu tư đó, phần nổi chỉ cần 2 dây neo, neo, can nhựa (20 lít), cước buộc lồng. Tổng kinh phí dành cho phần nổi chỉ khoảng 10 triệu đồng, bằng 1/4 cách cũ.

Đó là chưa kể đến việc quản lý, sửa chữa hàng năm, người quản lý phải thường xuyên trông coi, nhất là mùa mưa bão dễ nguy hiểm đến tính mạng. Nếu tính toán hiệu quả đầu tư trong một vụ nuôi giữa 2 phương pháp, cách dùng lồng treo đem lại hiệu quả vượt trội, một vụ nuôi có thể làm lợi gần 200 triệu đồng cho 10 lồng nuôi.

Theo anh Sang, nuôi tôm hùm bằng lồng treo giúp ổn định độ sâu cần thiết khi có thủy triều lên xuống, nếu có sóng to hoặc bão xảy ra thì thiệt hại rất thấp bởi độ cản nước ít, sóng có thể nhẹ nhàng lướt qua, lực cản lồng treo tôm ít, làm dòng chảy thủy triều lên xuống cũng dễ dàng.

Khánh Hòa là tỉnh có nhiều vịnh kín gió, nhiều đảo bao bọc nên ít bị ảnh hưởng của bão. Tuy nhiên, dưới tác động của mưa bão, các bè nuôi cũng chịu sức tàn phá rất lớn. Việc nuôi tôm bằng lồng treo tỏ ra có ưu thế hơn hẳn. Năm 2009, bão đổ bộ vào Khánh Hòa làm ảnh hưởng lớn đến các vùng nuôi tôm hùm trong tỉnh, thiệt hại lên đến 15% số bè. Trong khi đó, các lồng tôm hùm treo dây không bị thiệt hại.

Không ai phủ nhận hiệu quả kinh tế từ việc nuôi tôm hùm lồng nhưng làm gì để giảm thiểu chi phí đầu tư? Cách nuôi tôm hùm mới bằng lồng treo của anh Sang có thể giải quyết bài toán này.