Nuôi tôm với biến đổi khí hậu

Nuôi trồng thủy sản hiện chưa có quy hoạch cụ thể, môi trường ngày càng ô nhiểm, hạ tầng chưa đáp ứng, sản xuất nhỏ lẻ, khó quản lý dẫn đến dịch bệnh thường xuyên. Tại Diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Sở NN&PTNT Cà Mau tổ chức vừa qua, các vấn đề trên đã được đưa ra, bàn giải pháp khắc phục, nhằm giúp người dân có thể ứng phó tốt với những khó khăn mà họ sẽ phải đối mặt trong thời gian tới.

Nuôi tôm - lúa tại Cà Mau     Ảnh: Hoàng Diệu 

Hiệu quả tích cực từ tôm – lúa

Mô hình tôm lúa của Cà Mau được sản xuất từ năm 2000, là một trong năm loại hình nuôi tôm cơ bản của tỉnh. Hiện nay, diện tích đạt 51.570 ha chiếm 17,9% diện tích nuôi tôm nước lợ của tỉnh. Đứng thứ hai về diện tích tôm - lúa vùng ĐBSCL, tập chung chủ yếu ở các huyện Thới Bình, U Minh, Trần Văn Thời, Cái Nước và TP Cà Mau.

Tại huyện Thới Bình, hệ thống canh tác lúa - tôm được đánh giá là một trong những mô hình chuyển đổi mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với độc canh cây lúa. Vào thời điểm năm 2007, diện tích lúa - tôm toàn huyện chỉ có 15.979 ha nhưng tính đến năm 2013 đã lên đến 24.185 ha. Năng suất lúa bình quân tăng từ 3,2 tấn/ha lên 3,8 tấn/ha vào năm 2013 và chạm mốc 4,1 tấn/ha vào vụ mùa 2017. Riêng năng suất tôm sú từ khi chuyển đổi từ nuôi quảng canh truyền thống sang quảng canh cải tiến đã tăng gấp 2 lần so trước đây.

Khắc phục khó khăn

Tại diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp tại tỉnh Cà Mau, vừa được tổ chức, các đại biểu là chuyên gia, nhà chuyên môn đã chỉ ra những ưu điểm, hạn chế cũng như cách mà người nông dân có thể áp dụng để ứng phó với biến đổi khí hậu trong sản xuất tôm - lúa.

Có một thực tế, do giá trị của con tôm cao hơn nên người dân cũng ít quan tâm đến cây lúa mà ưu tiên nhiều hơn cho con tôm. Một khó khăn dễ nhận thấy nhất là mô hình lúa - tôm của Cà Mau nói riêng và các tỉnh ĐBSCL nói chung chủ yếu dựa vào nước trời, hệ thống thủy lợi, kênh mương không khép kín họ đó họ không chủ động trong sản xuất mà chủ yếu dựa vào nước trời. Hầu hết hệ thống công trình canh tác lúa - tôm được thiết kế từ nền tảng canh tác lúa trước đây, không còn phù hợp, mô hình hiện gần như phụ thuộc hoàn toàn vào thời tiết, nông dân còn thụ động trong việc rửa mặn.

Ông Kim Văn Tiêu, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho rằng: “Khi thực hiện mô hình tôm - lúa, nông dân cần phải thiết kế mương nuôi đồng bộ, có áo lắng. Bên cạnh cần phải có con giống chất lượng, tạo được nguồn thức ăn tự nhiên, quản lý được nguồn thức ăn đồng thời tăng sức đề kháng cho tôm nuôi. Người dân phải thực hiện tốt việc xây dựng, cải tạo đồng ruộng phù hợp với điều kiện canh tác tôm lúa như: mương xung quanh ruộng đủ rộng, sâu, bờ cao, không rò rỉ để giữ đủ nước vụ nuôi tôm. Xây dựng diện tích ao ương phù hợp để ương giống trước khi thả nuôi”.

PGS.TS Mai Thành Phụng, Bộ phận phía Nam, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đánh giá: “Khi áp dụng mô hình tôm - lúa, người dân cần quan tâm đến chất lượng giống, giống phải phù hợp với điều kiện tự nhiên từng vùng bênh cạnh đó phát có chất lượng gạo tốt, có khả năng xuất khẩu để nâng cao hiệu quả kinh tế. Các loại giống mà người dân nên quan tâm là một bụi đỏ, lúa mùa đặc sản. Gần đây là ST24 được giải thưởng lớn của quốc tế. Tiếp đó là nhóm lúa ngắn ngày, tùy theo vùng có thể chọn hợp lý nhưng lưu ý quan tâm đến chất lượng có thể Nàng hoa 9 là giống lúa đặc sản mới, thơm ngon...”.

>> Ông Nguyễn Văn Tranh, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Cà Mau cho biết, định hướng phát triển trong thời gian tới của tỉnh là tổ chức lại sản xuất mô hình tôm - lúa theo chuỗi giá trị, nâng cao năng suất, chất lượng, thân thiện với môi trường sinh thái, hướng tới các tiêu chuẩn nuôi tôm có trách nhiệm và tăng giá trị, lợi thế cạnh tranh, nâng cao hiệu quả kinh tế cho các hộ dân.