Vì sao trái cây rẻ rề nhưng vẫn ế?

Trong khi các siêu thị cho biết trái cây Việt vẫn tiêu thụ khá tốt dù giá cao.

Theo các siêu thị, người tiêu dùng không còn ưu tiên giá rẻ mà quan tâm nhiều hơn đến nguồn gốc xuất xứ, yếu tố vệ sinh an toàn thực phẩm của các loại nông sản.

Nhà vườn và người kinh doanh đều gặp khó

Thời gian gần đây, trên vỉa hè nhiều tuyến đường tại TP.HCM như Tân Sơn, Phạm Văn Bạch, Quang Trung (Q.Gò Vấp), Cộng Hòa (Q.Tân Bình), Phạm Văn Đồng (Q.Thủ Đức)..., người đi đường chứng kiến nhiều loại trái cây có giá “rẻ như cho” như thanh long, ổi (dưới 10.000 đồng/kg), chôm chôm tróc, dưa hấu (12.000 đồng/kg), bưởi năm roi (15.000 đồng/hai trái), bơ (20.000 đồng/kg)... Tuy nhiên, theo nhiều người bán, dù giá thấp nhưng việc tiêu thụ vẫn rất khó khăn.

“Chưa bao giờ giá thanh long xuống thấp như vậy. Thanh long ruột đỏ Phan Thiết mà chưa đến 10.000 đồng/kg, nhưng mỗi ngày chỉ có lèo tèo khách đến hỏi mua dù trưng bảng rõ giá tiền, nói kỹ về nguồn hàng” - anh N.Q.H., chủ xe bán thanh long tại đường Tân Sơn (Q.Gò Vấp), than thở.

Ông Đ.V.Đ - chủ xe bơ Đắk Lắk tại đường Phạm Văn Đồng (Q.Thủ Đức) - cũng cho biết cả ngày chỉ tiêu thụ được vài ký, chỉ đủ tiền ăn và xăng xe.

Trong khi đó, nhiều nhà vườn cũng than tiêu thụ trái cây gặp khó, dù sản lượng sụt giảm mạnh và giá cả đứng ở mức thấp. Theo ông Đoàn Thanh Tường (H.Cần Giờ), tình trạng nắng nóng, xâm nhập mặn kéo dài khiến sản lượng trái cây giảm nhiều so với mọi năm, chỉ vỏn vẹn 3 tấn. Tuy nhiên với giá bán 16.000 đồng/kg tại vườn, doanh thu của vườn cây sụt giảm mạnh so với 
mọi năm.

Ông Minh - xã Nhuận Đức, huyện Củ Chi, chủ vườn ổi 6.000m2 - cũng cho biết không những sản lượng sụt giảm do nắng nóng kéo dài, chất lượng ổi cũng bị giảm so với mọi năm như bị nám, trái nhỏ... “Mỗi ngày tui chỉ bán khoảng 100kg ổi bán tại vườn với giá 10.000 đồng/kg loại 1, dưới 8.000 đồng/kg đối với ổi dạt nhưng vẫn bị thương lái chê ỏng chê eo không mua” - ông Minh nói.

Tương tự, ông Nguyễn Văn Tài - chủ vườn măng cụt tại huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long - cho biết vườn măng cụt xum xuê lá nhưng không cho quả. “Hơn 13 công đất nhưng chỉ thu được 1 tấn trong khi mọi năm đạt 3 - 4 tấn, doanh thu không đủ bù chi phí chăm sóc vườn cây” - ông Tài than. Theo ông Tài, trái măng cụt bị tóp, khô, ít ngọt và không có nhiều thịt như mọi năm cũng là một trong những lý do khiến việc tiêu thụ gặp khó.

Lo bị cân gian, 
mua nhầm trái cây 
Trung Quốc

Chị Trần Thị Sáng, nhà ở đường Lê Thị Hồng, Q.Gò Vấp, cho biết không dám mua trái cây bày bán dọc đường nữa vì sợ “rước thêm bực mình”. Theo chị Sáng, nhiều loại trái cây trông rất bắt mắt, chỉ khi mua mới biết mình bị lừa. “Hôm bữa tiện đường đi làm về, thấy thanh long ghi giá 15.000 đồng/kg, lựa chán chê, đem lên cân đã bị tính giá 20.000 đồng, hỏi lại thì bảo 15.000 mua chỉ được loại nhỏ, héo queo nên nhất định tôi không mua nữa” - chị Sáng kể.

Một số bà nội trợ có kinh nghiệm khẳng định nguồn hàng được bày bán trên đường chỉ là hàng loại 3, 4. Ví dụ mặt hàng ổi có tới 3 - 4 loại khác nhau, với nhiều mức giá nhưng đều ghi chung 10.000 đồng/kg, khi tính tiền người mua mới tá hỏa vì giá lại là 20.000 đồng/kg. “Tui đã “dính bẫy” một lần rồi. Thấy ổi đẹp và giá rẻ nên tấp lại mua, ai dè chủ hàng chỉ loại ổi nhỏ, bầm... để riêng một góc rồi bảo những loại này mới có giá 10.000 đồng/kg, còn ổi loại 1 phải 20.000 - 25.000 đồng/kg” - chị Lê Thị Thủy (Q.Bình Thạnh) bức xúc.

Trong khi đó, nhiều người đã lỡ mua trái cây được bày bán dọc đường ấm ức cho biết thường bị cân gian, bán lận. Theo chị Nguyễn Thị Hoa - P.Bình Trị Đông, Q.Bình Tân, sau khi mua 2kg xoài được chủ hàng khẳng định như đinh đóng cột là “cát Hòa Lộc”, đem về cân lại chỉ còn hơn 1,5kg và ăn “chua lè”, khác xa với vị ngọt lịm của miếng xoài được “bao ăn” của một xe đẩy trên tỉnh lộ 10. Cũng theo chị Hoa, nhiều loại trái cây trông rất bắt mắt nhưng không biết có phải hàng Trung Quốc không nên không dám mua tùy tiện nữa.

Lý giải về tình trạng trái cây đang rẻ nhưng người tiêu dùng vẫn chưa mặn mà, nhiều nhà bán lẻ cho rằng ngoài lý do cung vượt cầu khi vào mùa, người tiêu dùng không còn ưu tiên giá rẻ mà chỉ tin dùng sản phẩm an toàn, rõ nguồn gốc xuất xứ, có thương hiệu. “Sức mua các mặt hàng trái cây vẫn ổn định, vào thời điểm nhà bán lẻ phối hợp với nhà làm vườn khuyến mãi, doanh số ghi nhận bao giờ cũng tăng vọt” - đại diện Saigon Co.op nói.

Theo nhiều siêu thị, các loại rau củ quả tươi là một trong những ngành hàng thế mạnh tiêu thụ tốt nhất, trong đó chủ yếu là trái cây nội. Dù thừa nhận điểm yếu của trái cây Việt là hình thức không đa dạng, chất lượng không đồng đều nhưng ông Hồ Quốc Nguyên, giám đốc đối ngoại Big C VN, cho biết người tiêu dùng ngày càng thích mua trái cây tại các siêu thị là do có xuất xứ rõ ràng, chất lượng ổn định và được trưng bày bắt mắt.

Ngoài ra, để hỗ trợ tiêu thụ, thúc đẩy hàng nông sản Việt, nhiều hệ thống bán lẻ như Saigon Co.op, Lotte, Big C vẫn có những chính sách thu mua trái cây, nông sản với mức giá ổn định suốt mùa. “Giá trái cây, nông sản vào rộ vụ thu hoạch thường thay đổi thất thường, có khi lên rất cao nhưng có khi cũng rẻ như cho. Để tạo sự công bằng, chúng tôi đều ký kết thu mua với nhà vườn từ sớm, giá cả ổn định, tránh gây thiệt hại cho người bán cũng như người đi mua hàng và cả siêu thị” - đại diện một hệ thống bán lẻ cho biết.

Các hệ thống siêu thị cho biết việc thu mua trái cây thường được thực hiện qua các trung tâm thu mua đặt tại các tỉnh thành trọng điểm trái cây, có thể thu mua số lượng lớn trái cây, giá cả tốt cho nông dân và tiết kiệm các chi phí trung gian để có lợi cho người tiêu dùng. Đặc biệt, khi vào các mùa vụ cao điểm, hệ thống siêu thị có thể tổ chức thu mua tận nguồn thông qua việc ký hợp tác thu mua với các nhà cung cấp chuyên nghiệp, các hợp tác xã và các hộ nông dân để đảm bảo đầu ra trái cây cho nông dân được ổn định.

Theo đại diện Saigon Co.op, việc thu mua nông sản thường thông qua sự giới thiệu của sở NN&PTNT tại các địa phương, chủ yếu là các đầu mối như hợp tác xã, nhà vườn uy tín. Các hợp tác xã nhận đơn hàng cũng như tổ chức các cuộc khảo sát, tiếp nhận vốn và hỗ trợ kỹ thuật từ Saigon Co.op. Trong đó, với trái cây, hệ thống thường ưu tiên các nhà vườn từ Tây Nam bộ. “Việc tổ chức của siêu thị với nhà vườn thường là bao tiêu nhằm dễ kiểm soát chất lượng, hạn chế tối đa mua hàng không rõ xuất xứ và quy trình trồng” - vị này nói thêm.