Bộ NN-PTNT phản hồi về thủ tục xuất khẩu cá cảnh của doanh nghiệp tại TPHCM

Theo Bộ NN-PTNT, qua kiểm tra nghề nuôi và kinh doanh cá cảnh ở TPHCM đã hình thành từ trước năm 1975 và phát triển mạnh những năm gần đây, tạo việc làm cho một bộ phận dân cư, nông dân ngoại thành và vùng ven đô trong xu hướng đô thị hóa. Do có chính sách phát triển nông nghiệp đô thị, gần 10 năm qua, TPHCM đã hình thành khoảng 300 cơ sở sản xuất cá cảnh tập trung nhiều ở các quận 9, 12 và huyện Bình Chánh, Củ Chi. Hiện nay thị trường xuất khẩu cá cảnh của Việt Nam chủ yếu là các quốc gia châu Âu, châu Mỹ, châu Phi và một số nước ở châu Á với kim ngạch tăng theo từng năm. Năm 2013 đạt 8 triệu USD, đến năm 2015 đạt hơn 12 triệu USD. Tuy nhiên, việc xuất khẩu cá cảnh của Việt Nam cũng như thủy sản hiện nay đang gặp một số khó khăn như các nước nhập khẩu yêu cầu thủy sản sống (gồm cả cá cảnh) phải xuất phát từ cơ sở, vùng nuôi hoặc quốc gia an toàn dịch bệnh theo quy định của Tổ chức Thú y thế giới. Đối với cá cảnh họ cá chép phải không có mầm bệnh là virus gây bệnh xuất huyết mùa xuân (SVC) và virus Koi Herpes (KHV). Các nước nhập khẩu như châu Âu, châu Mỹ và nhiều nước đã yêu cầu cá cảnh của Việt Nam phải được xuất phát từ cơ sở an toàn dịch bệnh, bao gồm cả việc triển khai giám sát trong vòng ít nhất 2 năm, đảm bảo không có các mầm bệnh trên.

Từ năm 2008, Bộ NN-PTNT đã triển khai chương trình xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh trên các loài cá. Các doanh nghiệp gồm Công ty cổ phần Sài Gòn cá kiểng (Củ Chi), Cơ sở cá cảnh Võ Văn Sanh (quận 9) và Cơ sở cá cảnh Châu Tống, Cơ sở cá cảnh Hải Thanh (cùng ở Củ Chi) đã được cấp giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh SVC bởi Cục Thú y và đã được Cơ quan Kiểm dịch động vật Mỹ công nhận đạt điều kiện xuất khẩu cá cảnh vào thị trường Mỹ. Đối với Công ty cổ phần Sài Gòn cá kiểng, cơ quan chuyên môn về thú y đã cấp chứng nhận và gia hạn chứng nhận an toàn dịch bệnh 4 lần. Cục Thú y đã fax và gửi chuyển phát nhanh giấy chứng nhận cho công ty, cán bộ của Cục Thú y cũng đã gọi điện cho công ty xác nhận là đã nhận được giấy chứng nhận.

Bộ NN-PTNT cho biết, về khó khăn xuất khẩu cá sang châu Âu, Cục Thú y (Bộ NN-PTNT) đã làm việc với Công ty cổ phần Sài Gòn cá kiểng, cho thấy hiện nay công ty chưa xuất khẩu được cá cảnh sang châu Âu là do năm 2014, cá cảnh của công ty chưa đảm bảo an toàn dịch bệnh KHV. Tháng 3-2014, kết quả xét nghiệm của Chi cục Thú y TPHCM cho thấy cá cảnh của công ty dương tính (+) với KHV. Chi cục Thú y TPHCM đã có thông báo và hướng dẫn công ty tiếp tục giám sát và áp dụng các biện pháp để sớm đáp ứng yêu cầu an toàn dịch bệnh KHV. Năm 2015, Chi cục Thú y TPHCM thực hiện lấy mẫu giám sát 2 đợt và có kết quả âm tính. Năm 2016, Chi cục Thú y TPHCM đang thực hiện kế hoạch lấy mẫu giám sát tiếp 2 đợt nữa, nếu kết quả âm tính, sẽ hướng dẫn Công ty cổ phần Sài Gòn cá kiểng làm hồ sơ đề nghị Cục Thú y thẩm định và cấp giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh KHV. Từ năm 2005 đến nay chưa có cơ sở sản xuất, kinh doanh cá cảnh trên địa bàn TPHCM (kể cả Công ty cổ phần Sài Gòn cá kiểng) hoàn thành chương trình giám sát bệnh KHV và cũng chưa có cơ sở nào gửi hồ sơ đề nghị Cục Thú y thẩm định và cấp giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh này.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT khẳng định đã giao Cục Thú y hướng dẫn cụ thể và theo dõi, hỗ trợ kịp thời để các doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu cá cảnh. Khi nhận được hồ sơ của Công ty cổ phần Sài Gòn cá kiểng, Cục Thú y có trách nhiệm thẩm định và cấp giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh KHV theo đúng quy định; đồng thời chủ động hỗ trợ doanh nghiệp bằng cách trao đổi, mời đại diện cơ quan thú y có thẩm quyền của châu Âu sang Việt Nam để thẩm tra điều kiện cụ thể về nuôi an toàn dịch bệnh của công ty, hoàn tất các thủ tục xuất khẩu cá cảnh sang châu Âu theo quy định.

Bộ trưởng Bộ NN-PTNT đề nghị chính quyền và các cơ quan chuyên môn của TPHCM chỉ đạo đối với các cơ sở chưa được cấp giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh mà có nhu cầu xuất khẩu cá cảnh cần khẩn trương xây dựng kế hoạch giám sát dịch bệnh chủ động để bảo đảm đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu cá cảnh từ Việt Nam. Đối với các cơ sở đã được cấp giấy chứng nhận, tiếp tục duy trì điều kiện và thực hiện giám sát để bảo đảm không có dịch bệnh theo quy định của Tổ chức Thú y thế giới.