Nuôi thủy sản thích ứng biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu ngày càng biểu hiện rõ rệt đã gây nhiều khó khăn cho nghề nuôi thủy sản trên địa bàn tỉnh, vì thế, cần tìm cách thích ứng.

Nông hộ cần trang bị kiến thức để xử lý tình huống bất ngờ do tác động xấu của biến đổi khí hậu. Ảnh: Quang Việt

Biến động môi trường

Người nuôi cá trong lồng bè ở các lưu vực sông đang đối diện với nhiều cam go. Có thời điểm, các loại cá điêu hồng, cá trê, cá trắm cỏ, cá dìa, cá chẽm chết hàng loạt ở các sông Tam Kỳ, Mỹ Cang đoạn qua địa bàn các xã Tam Phú, Tam Thăng (TP.Tam Kỳ). Kéo theo đó, nhiều nông hộ thua lỗ, thâm nợ. Trong khi đó, ở các hồ thủy điện, thủy lợi, người nuôi cá lồng bè như ngồi trên lửa vì cá rô phi, điêu hồng, cá trê, cá thác lác chết chưa rõ nguyên nhân. Ông Khương Đình Thương - cán bộ phụ trách thủy sản của Phòng NN&PTNT huyện Bắc Trà My cho rằng, hồ thủy điện Sông Tranh 2 trong nhiều năm qua với nguồn nước ổn định, trong, sạch là điều kiện nuôi thủy sản lý tưởng. Cá tự nhiên và cá nuôi trong lồng bè bất ngờ chết trong thời gian gần đây đã gióng tiếng chuông cảnh báo sự thay đổi đột ngột môi trường nước khiến cá khó thích nghi. “Biến đổi khí hậu đã khiến thời tiết cực đoan. Nắng nóng kéo dài hàng tháng rồi bất ngờ mưa dông kéo dài khiến môi trường nước đang rất nóng bỗng chuyển sang lạnh đột ngột. Cá trê, cá rô phi vốn có sức đề kháng rất mạnh nhưng đã suy giảm miễn dịch rồi chết. Các loại cá khác cũng đã chết do sốc môi trường” - ông Thương nói.

Nhiều hộ nuôi cá lồng bè ở hồ thủy lợi Đá Vách (xã Tiên Cảnh, Tiên Phước) cho biết, dù đã thường xuyên trộn vitamin, khoáng chất vào thức ăn để tăng sức đề kháng cho cá điêu hồng đang nuôi nhưng tác dụng rất ít. Thời tiết khắc nghiệt, nắng nóng kéo dài khiến cá đờ đẫn, phát triển rất chậm. Một số ít cá đã chết nên nông hộ vớt ra, tiêu hủy để hạn chế lây bệnh. Theo bà Phạm Thị Hoàng Tâm - Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Quảng Nam, biến đổi khí hậu với thời tiết cực đoan và nước biển dâng đang gây nên rất nhiều hệ lụy cho nghề nuôi thủy sản trên địa bàn tỉnh. Nước biển dâng gây xâm nhập mặn ở các lưu vực sông ven biển thuộc địa bàn TP.Tam Kỳ, TP.Hội An khiến cá chết do độ mặn vượt ngưỡng cho phép nhiều lần. Do thời tiết cực đoan, môi trường nước quá nóng cũng khiến nhiều loại thủy sản chết vì sốc nhiệt, thiếu ô xy. “Có thể nhận thấy, mùa mưa ngày càng đến trễ hơn, mưa ngày càng ít hơn nhưng hễ mưa lại rất nặng hạt. Mùa nóng ngày càng nóng hơn, độ mặn môi trường nước ngày càng cao hơn. Mưa to, nhiệt độ cao, độ mặn tăng khiến thủy sản nuôi bị sốc rất khó thích nghi. Do đó, ảnh hưởng xấu đến tăng trưởng của tôm, cá nuôi ở vùng ven biển và ven sông” - bà Phạm Thị Hoàng Tâm nói.

Tìm cách thích ứng

Ông Ngô Tấn - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho rằng, tác hại của biến đổi khí hậu đối với nghề nuôi trồng thủy sản rất lớn. Tuy nhiên, vẫn còn có rất nhiều nông hộ mơ hồ, không biết các nguy cơ để thích ứng. Theo đó, yêu cầu các địa phương khuyến cáo nông hộ chuẩn bị tốt các điều kiện phục vụ nuôi trồng thủy sản, chỉ thả nuôi các giống thủy sản được kiểm dịch, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Khi nuôi, nông hộ cần chủ động theo dõi diễn biến thời tiết, thường trực ở khu vực nuôi thủy sản để chủ động xử lý các tình huống bất ngờ xảy đến với tôm, cá nuôi. “Người dân không nên nuôi thủy sản tại những nơi có nguồn nước không bảo đảm chất lượng hoặc dễ bị biến động. Nông hộ nên nuôi thủy sản ở các lưu vực sông có độ sâu chừng 2m để tránh thiếu ô xy. Các hộ nuôi cần thả giống với mật độ hợp lý, nên nuôi thưa và chú trọng chăm sóc với giải pháp kỹ thuật đã được tập huấn để hạn chế thiệt hại do nắng nóng, hạn hán và biến động thời tiết, nâng cao sức đề kháng cho thủy sản nuôi” - ông Ngô Tấn nói.

Bà Phạm Thị Hoàng Tâm cho rằng, điều quan trọng nhất để thủy sản nuôi sinh trưởng, phát triển tốt là đảm bảo môi trường nuôi ổn định. Bởi vậy, trong bối cảnh biến đổi khí hậu biểu hiện rõ rệt, nhất thiết nông hộ cần chú ý xử lý nước thật tốt. Đối với nuôi tôm, nuôi cá trong ao, nước cần phải được đưa qua bể lắng lọc rồi mới đưa vào ao nuôi. Khâu dinh dưỡng, giờ cho ăn, thức ăn nên thực hiện khoa học, tránh dư thừa thức ăn rất dễ phát sinh bùn bã hữu cơ tạo cơ hội phát triển cho các loại sinh vật gây hại. Trong xử lý ô nhiễm môi trường nước, nên áp dụng các phương pháp sinh học. “Trong nuôi thủy sản, khó nhất là nuôi tôm. Đối với các nông hộ có tiềm lực tài chính lớn nên nuôi tôm thâm canh, nuôi tôm công nghệ cao, nuôi tôm sinh học vì mô hình này xử lý môi trường rất tốt, tôm nuôi luôn được “bảo bọc” trong nguồn nước sạch, ổn định để sinh trưởng, đem lại sản lượng, năng suất cao. Ở những khu vực có bờ ao, thủy lợi không tốt nên chuyển nuôi tôm sang nuôi cá, cua cho phù hợp” - bà Phạm Thị Hoàng Tâm nói.