Phát triển lợi thế sản phẩm quốc gia

Mới đây, Chính phủ đã chính thức phê duyệt bổ sung con tôm vào Danh mục sản phẩm quốc gia (thuộc Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2020), theo đó, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương có liên quan xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ một số cơ chế chính sách ưu đãi đặc thù với con tôm.

Phát triển tôm nuôi công nghệ cao đang được chú trọng   Ảnh: Thanh Cường

Phát huy lợi thế

Tại hội nghị phát triển ngành tôm vào đầu năm ở Cà Mau, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo đưa con tôm thành sản phẩm chủ lực quốc gia và nâng kim ngạch xuất khẩu lên 10 tỷ USD vào năm 2025. Thủ tướng cho rằng, đối với con tôm, Việt Nam hội tụ đầy đủ các lợi thế từ vùng nuôi, lao động, hạ tầng đến thị trường. Điều cần có là “quyết tâm chính trị, giải pháp đồng bộ, quyết liệt để phát huy tốt lợi thế này”.

Còn theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản Trần Đình Luân, chúng ta đã có được điều kiện nuôi, khí hậu, thời tiết, diện tích nuôi, chuyên môn, hệ thống thu gom, chế biến và thị trường xuất khẩu với hơn 90 quốc gia. Điều cần làm là liên kết các yếu tố này, lên kế hoạch bài bản nhằm khai thác hết tiềm năng. Chính vì vậy, khi được xác định là sản phẩm quốc gia, thì theo ông Luân cần giải quyết 2 vấn đề mấu chốt là hạ tầng vùng nuôi chưa đồng bộ và con giống bố mẹ phụ thuộc vào nhập khẩu. Khu vực ĐBSCL bồi lắng rất nhanh, cần nạo vét 2 - 3 năm một lần nhưng Nhà nước không đủ kinh phí làm liên tục. Nhiều nơi chưa phổ cập điện ba pha nên dân phải chạy máy nổ, tốn kém hơn dùng điện nhiều.

Mặt khác, theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, ngành tôm cần tổ chức sản xuất lại theo hướng hợp tác, liên kết theo chuỗi giá trị từ vật tư đầu vào đến nuôi, chế biến, phân phối, tiêu thụ tôm; trong đó doanh nghiệp đóng vai trò đầu tàu. Các hộ nuôi nhỏ lẻ được tổ chức thành hợp tác xã, liên kết với doanh nghiệp.

Cạnh tranh gay gắt

Trong năm 2017, theo dự báo, Việt Nam sẽ vẫn chiếm lợi thế trong xuất khẩu tôm, do sản lượng tôm của Trung Quốc chưa thể tăng nhiều, tôm Thái Lan vẫn còn khủng hoảng do dịch bệnh và ngành tôm Indonesia vẫn gặp khó do công nghệ nuôi chưa ổn định. Những kết quả xuất khẩu đầu năm 2017 cho thấy, ngoại trừ tháng 1, các tháng tiếp theo xuất khẩu tôm Việt Nam đều có những dấu hiệu tích cực. Việc phục hồi thị trường Nhật Bản có thể nói là tín hiệu lạc quan cho ngành tôm Việt Nam.

Người nuôi tôm và các doanh nghiệp đều hy vọng, sau khi con tôm được đưa vào danh mục sản phẩm quốc gia, sẽ có nhiều chính sách và sự hỗ trợ tài chính, khoa học kỹ thuật và thương hiệu, giúp cho ngành tôm Việt Nam chiếm lĩnh thị trường thế giới trong thời gian tới.

Theo Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường, để ngành tôm phát huy được lợi thế là sản phẩm quốc gia cần sự liên kết phối hợp giữa các đơn vị; huy động tổng lực từ doanh nghiệp, người nuôi, nhà quản lý cùng phối hợp với nhau để kiểm soát nghiêm ngặt tất cả các yếu tố đầu vào. Hiện, Bộ đã phối hợp với Bộ Khoa học Công nghệ chính thức giao việc nghiên cứu cho các viện  nghiên cứu thủy sản giải quyết vấn đề tôm giống. Giai đoạn 2020 - 2022, cố gắng tập trung vào tôm sú và tôm thẻ chân trắng; giúp Việt Nam hoàn toàn chủ động, phục vụ cho nhu cầu phát triển sản xuất. Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ đã chính thức phê duyệt khu phát triển công nghệ cao về con tôm cho tỉnh Bạc Liêu với 400 ha, trên tinh thần xã hội hóa là chính, các doanh nghiệp tập trung vào khu này để giải quyết khâu con giống, các chế phẩm, quy trình, trung tâm đào tạo phục vụ cho chuỗi phát triển con tôm. Ngoài ra, Bộ đang phối hợp với các tỉnh, doanh nghiệp sản xuất nuôi theo hướng sinh thái, không quá chú ý vào thâm canh.

>> Bộ NN&PTNT xác định phát triển ngành tôm theo hai hướng: Phát triển nuôi tôm công nghiệp công nghệ cao, thân thiện với môi trường, hình thành trung tâm công nghiệp tôm tại Bạc Liêu, Sóc Trăng và một số địa phương khác có điều kiện phù hợp; phát triển nuôi tôm sinh thái bền vững tại Cà Mau, Kiên Giang. Cùng đó, tăng cường xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường cho sản phẩm tôm và kịp thời xử lý, tháo gỡ các rào cản thương mại và kỹ thuật.