Quý Hiếm Như Cá Lăng Chấm

Cá lăng chấm (Hemibagrus guttatus) là loài cá quý hiếm hoang dã sống trên hệ thống sông Hồng. Thịt cá mềm, thơm ngon, ít xương dăm, giàu chất dinh dưỡng, được liệt vào hàng đặc sản.

Những thành công ban đầu

Cá lăng chấm sống ở những vùng nước sạch, có dòng chảy nhẹ. Hiện nay, cá lăng chấm bị khai thác rất mạnh đến mức cạn kiệt. Loài cá quý này đang nằm trong Sách đỏ Việt Nam, cần được bảo vệ gấp.

Năm 2002, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản I đã thực hiện nghiên cứu sinh sản nhân tạo giống cá này và đến năm 2004 đã cho sinh sản thành công.

Hiện nay, việc nuôi thương phẩm cá lăng chấm bước đầu mang lại những thành công. Mô hình nuôi thử nghiệm ở Hải Dương bắt đầu từ năm 2008 tại hai huyện Gia Lộc và Tứ Kỳ thả nuôi 0,5 ha với 10.000 con giống đã mang lại hiệu quả, sau hai năm nuôi đạt sản lượng 10 tấn/ha với cỡ cá thương phẩm trung bình gần 1,2kg/con. Năm 2009, Trung tâm Khoa học kỹ thuật sản xuất giống thủy sản Quảng Ninh cũng thực hiện đề tài nghiên cứu và đưa vào nuôi loài cá quý này, sau một năm, trọng lượng cá đạt khoảng 500g/con và khoảng 2 năm thì thu hoạch được với trọng lượng trung bình 1kg/con. Theo tính toán, cá lăng chấm có giá trị kinh tế cao gấp 15-20 lần so với nuôi cá rô phi. Ngoài việc nuôi thương phẩm, thì các địa phương cũng tiếp cận phương pháp kỹ thuật cho sinh sản nhân tạo loài cá này nhằm cung cấp con giống cho người dân. Chi cục Thủy sản tỉnh Vĩnh Phúc với 113 con cá bố mẹ nhập từ Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản I và đã cho sinh sản thành công loài cá quý này.

Cần quan tâm đầu tư nhiều hơn

Cá lăng chấm có thể nuôi trong ao đất hoặc trong lồng. Người nuôi cá ở An Giang đã nuôi thử nghiệm cá lăng chấm trong lồng bên cạnh cá tra nhằm đa dạng hóa đối tượng nuôi và cũng mang lại hiệu quả tốt. Cá nuôi trong ao đất đòi hỏi lượng ôxy cao hơn những loài cá khác (hàm lượng oxy hòa tan >5mg/l), độ sâu của ao từ 1,2-1,5m. Chiều dày của lớp bùn đáy từ 20-30cm, pH từ 6,5-8. Trong ao nuôi cá lăng chấm nên có dòng nước chảy nhẹ vừa giúp nước ao luôn sạch sẽ vừa tăng lượng ôxy hòa tan và mang lại năng suất cao hơn.

Thức ăn cho cá lăng chấm là thịt ốc, cá tạp băm nhỏ hoặc thức ăn công nghiệp. Hiện nay, giá cá lăng chấm thương phẩm trên thị trường khoảng trên dưới 300.000 đồng/kg tùy thuộc vào kích cỡ.

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi như cá nuôi ít bị bệnh, giá bán cao và dễ bán thì cũng còn những khó khăn cho người nuôi như chưa có mô hình kỹ thuật chuẩn hoàn thiện, cá nuôi chậm lớn, thời gian thu hoạch lâu nên người nuôi cần phải có nhiều vốn. Trong khi đó giá mua con giống khá cao. Giá một con cá giống cỡ 6-7cm trên thị trường hiện nay vào khoảng 15.000 đồng. Nếu nuôi với mật độ 0,5-1 con/m2 thì mỗi ha người nuôi cũng phải đầu tư ít nhất vài chục triệu tiền giống. Chính điều đó khiến cho những người nuôi chưa dám đầu tư nhiều cho loài cá này.

Hiện nay, các tỉnh như Hải Dương, Phú Thọ, Bắc Giang đang phát triển mô hình nuôi loài cá quý này bên cạnh những loài cá thương phẩm đang nuôi như cá rô phi, cá vược… Hy vọng trong tương lai gần loài cá này sẽ trở thành đối tượng nuôi phổ biến, không chỉ mang lại lợi nhuận cao cho người nuôi mà còn góp phần bảo tồn giống cá quý.

Ở Việt Nam, cá lăng chấm phân bố ở dòng chính thuộc thượng lưu sông Đà, sông Thao, sông Lô, sông Cầu. Cá có màu đen hay xám nhạt ở lưng, bụng có màu hơi trắng. Toàn thân cá không có vẩy bao phủ, có 4 đôi râu. Ngoài vây lưng cao, tia gai dài thì còn có một vây mỡ dài chiếm gần hết khoảng cách sau vây lưng kéo dài đến cán đuôi với nhiều chấm đen to, nhỏ.