Triển vọng từ mô hình tôm sinh thái - lúa an toàn

Mô hình tôm - lúa được nông dân Bạc Liêu áp dụng từ nhiều năm nay, có khả năng thích ứng tốt với biến đổi khí hậu, đạt hiệu quả, bền vững, thân thiện với môi trường

Mô hình tôm - lúa ở vùng phía Bắc Quốc lộ 1A, tỉnh Bạc Liêu     Ảnh: PHAN THANH CƯỜNG 

Mới đây, chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu cùng lãnh đạo một số ban, ngành của tỉnh đã làm việc với lãnh đạo các huyện Phước Long, Hồng Dân và thị xã Giá Rai bàn về hướng phát triển sản xuất tôm sinh thái - lúa an toàn ở vùng phía Bắc Quốc lộ 1A.

Lợi nhuận tăng 15%-30% so với độc canh

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bạc Liêu, Bạc Liêu là một trong những vùng nuôi tôm trọng điểm của ĐBSCL với các hình thức nuôi siêu thâm canh, thâm canh, bán thâm canh, quảng canh cải tiến, luân canh, nuôi kết hợp tôm - cua - cá và tôm - lúa. Trong đó, vùng phía Bắc Quốc lộ 1A có diện tích tự nhiên 157.180 ha, bao gồm huyện Hồng Dân, huyện Phước Long, thị xã Giá Rai, một phần huyện Vĩnh Lợi và huyện Hòa Bình với quỹ đất sản xuất nông nghiệp hơn 143.000 ha.

Sau khi được Chính phủ cho phép chuyển đổi một số diện tích đất nông nghiệp kém hiệu quả sang nuôi trồng thủy sản, tỉnh Bạc Liêu bắt đầu chuyển dịch cơ cấu sản xuất trên diện rộng theo hướng phát triển các mô hình nuôi thủy sản, trong đó có mô hình lúa - tôm sinh thái: nuôi tôm trên ruộng lúa, nuôi tôm càng xanh và nuôi tôm quảng canh cải tiến tập trung tại vùng phía Bắc Quốc lộ 1A gồm 2 huyện Hồng Dân, Phước Long và thị xã Giá Rai.

Từ khi triển khai mô hình này, ngoài sản phẩm chính là tôm và lúa, nông dân còn có thể tận dụng nguồn lực để xen canh các loại cây trồng, thủy sản khác, mang lại hiệu quả kinh tế khả quan.

Mặt khác, mô hình này giúp cải tạo đất, trừ sâu hại và cắt đứt vòng đời dịch bệnh, góp phần hạn chế lượng phân bón, thuốc trừ sâu trong giai đoạn đầu; nhờ vậy tiết giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất và lợi nhuận trung bình tăng khoảng 15%-30% so với độc canh lúa hoặc tôm.

Đến năm 2018, toàn tỉnh Bạc Liêu có tổng cộng hơn 137.000 ha nuôi trồng thủy sản; trong đó riêng vùng phía Bắc Quốc lộ 1A có hơn 24.500 ha nuôi tôm - trồng lúa. Theo tính toán, nếu chỉ độc canh con tôm như trước đây, nông dân thu về bình quân 30-45 triệu đồng/ha/năm nhưng khi kết hợp nuôi tôm với trồng lúa thì doanh thu lên mức trên 56 triệu đồng/ha/năm.

Địa phương phải vào cuộc!

Theo định hướng phát triển diện tích lúa - tôm, đến năm 2020, tỉnh Bạc Liêu sẽ có 38.000 ha theo mô hình này, đến năm 2025 lên mức 41.000 ha. Đại diện các địa phương cho hay sản phẩm của mô hình tôm - lúa có thể thỏa mãn nhiều tiêu chí chất lượng nghiêm ngặt trong sản xuất hàng hóa cao cấp, đòi hỏi an toàn cao, ngoài ra, trồng lúa trên vùng đất nuôi tôm là cách rửa mặn tích cực vào mùa mưa, hạn chế quá trình mặn hóa, kéo dài tuổi thọ sử dụng đất. Tuy nhiên, sản xuất lúa trên đất tôm phụ thuộc vào lượng nước mưa nên dễ bị ảnh hưởng của biến đổi khí hậu (xâm nhập mặn, nắng hạn cục bộ...).

Ông Dương Thành Trung, Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu, cho rằng mô hình sản xuất lúa - tôm ở vùng phía Bắc Quốc lộ 1A trong 3 năm gần đây được nhiều nhà khoa học đánh giá hiệu quả và bền vững. Do đó, tỉnh Bạc Liêu đang tập trung đẩy nhanh để phát triển bền vững cả về năng suất, sản lượng và giá cả. Để đạt được mục tiêu đó, lãnh đạo tỉnh mong muốn các địa phương phải thật sự vào cuộc, tích cực vận động bà con sản xuất theo mô hình HTX. Nếu cứ duy trì sản xuất nhỏ lẻ, manh mún như hiện nay sẽ không hiệu quả. "Hy vọng khi tập hợp được bà con vào HTX thì nhiều doanh nghiệp sẽ vào đầu tư bởi hiện nay các doanh nghiệp đang rất cần vùng nguyên liệu tập trung" - ông Trung nói.