Tỷ phú cá vược từng thất bại và dựng lại cơ nghiệp từ niềm tin “mình có thể”

Bao lần khó khăn, thất bại nhưng anh Nguyễn Văn Liệu ở thôn Trà Bôi, xã Thụy Liên, huyện Thái Thụy (Thái Bình) vẫn luôn tin vào một điều duy nhất: Mình có thể làm lại và làm tốt hơn! Niềm tin ấy là động lực để đến hôm nay, anh Liệu đã trở thành 1 tỷ phú cá vược...

Vọp nuôi ghép trong ao cá vược cũng là nguồn thu đáng kể của gia đình anh Liệu.  Ảnh: T.H

Từ làm thuê đến tỷ phú

Phóng viên NTNN đến thăm gia đình anh Liệu khi vợ chồng anh đang tất bật xuất bán lứa cá vược thương phẩm. Trong ngõ là hàng chục chiếc xe máy thồ, xe bán tải chuyên chở cá cùng tiếng nói cười vang rộn của người mua, người bán cá. Chờ cho chủ nhà giao hàng xong cho khách, chúng tôi mới có dịp tiếp xúc và nghe anh trò chuyện.

Giải thích về biệt danh vui “Người bán cá giống có tâm nhất vịnh Bắc Bộ”, anh Liệu chỉ cười hiền bảo: Nếu chỉ bán được cá giống mà người mua không nuôi thành công thì cơ sở cũng không thể phát triển. Bởi vậy, mỗi lô cá vược giống trước khi chuyển giao cho khách hàng anh đều chuẩn bị sẵn tài liệu hướng dẫn kỹ thuật từ những điều căn bản như đào ao đến vệ sinh ao, phương pháp nuôi và phòng bệnh cho cá...

Giữa trang trại nuôi trồng thủy sản mênh mông sóng nước, bạt ngàn màu xanh của cây cối, xem hàng ngàn con cá vược quẫy đặc ao chờ ngày xuất bán, câu chuyện khởi nghiệp của Liệu hiện lên đầy sinh động.

Anh Liệu (sinh năm 1969), trong gia đình thuần nông. Sau khi xuất ngũ trở về địa phương, anh Liệu  tiếp tục nghiệp cấy cày. Thế nhưng, cuộc sống làm nông vất vả, khó khăn mà nghèo vẫn hoàn nghèo, chán nản nên anh Liệu vào Nam tìm kiếm cơ hội làm ăn mới.

“Đi làm thuê cho các chủ đầm, chủ trang trại ở Bạc Liêu, rồi Cà Mau tôi thấy Thụy Liên quê mình cũng có gần trăm ha diện tích vùng đầm bãi, ven sông có điều kiện, tiềm năng về đất đai, thổ nhưỡng, thuận lợi cho việc nuôi trồng thủy sản nước lợ. Tuy nhiên, đầm bãi ở quê mình còn để hoang hóa quá nhiều, nếu có người nào nuôi trồng thì cũng chỉ làm kiểu "cỏn con". Tôi nghĩ, nếu biết áp dụng khoa học kỹ thuật cộng với niềm đam mê, chịu khó thì sẽ cho hiệu quả kinh tế cao. Mình mà không làm giàu là có lỗi với quê hương...” - anh Liệu nhớ lại.

Nghĩ là làm, anh khăn gói trở về quê và rủ bạn vay tiền nhận thầu trên 30ha vùng bãi ven sông Diêm đầu tư nuôi trồng thủy sản. Anh Liệu bảo, lúc đầu khởi nghiệp khó khăn trăm bề, đầm bãi hoang hóa, mặt bãi chỗ thấp chỗ cao, nhiều lúc mưa bão nước ngập trắng cả mặt bãi. Muốn cải tạo đầm bãi nhưng nông dân nghèo như anh không có vốn...

Để có vốn đầu tư, ban đầu, anh Liệu vừa khai thác thủy sản tự nhiên vừa nuôi một số đối tượng thủy sản theo phương thức quảng canh cải tiến. Đến năm 1999, anh Liệu mạnh dạn đưa con tôm sú, cua xanh vào nuôi thử nghiệm. Những gian truân vất vả đã được bù đắp bằng những vụ nuôi tôm, cua đầu tiên liên tiếp thắng lợi đem về cho anh thu nhập cả tỷ đồng.

Có công, có chí, có ngày nên "vua cá vược"

Mặc dù đã trở thành tỷ phú nhưng để sống lâu dài với nghề mình đã lựa chọn, năm 2004 anh nông dân Nguyễn Văn Liệu quyết tâm theo học chuyên ngành nuôi trồng thủy sản của Trường Đại học Thủy sản Nha Trang. Anh bộc bạch: “Tôi đi học không phải để có bằng kỹ sư cho oách mà để trang bị thêm những kiến thức cơ bản để áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật làm chủ sản xuất, mang lại hiệu quả kinh tế cao và hướng tới phát triển bền vững”.

Mỗi năm gia đình anh Liệu xuất bán hơn 20 tấn cá vược thương phẩm.  Ảnh: T.H

"Thời điểm này vào mùa thu hoạch cá vược nên giá bình quân chỉ có 100.000 đồng/kg. Bình thường tôi thu hoạch “trái vụ” bằng quy trình lưu  cá vược qua đông và bán từ 160.000 – 180.000 đồng/kg. Cuối năm nay tôi dự định cải tạo, đầu tư nâng cấp hệ thống ương giống, ao nuôi cá vược thương phẩm theo hướng hiện đại và chuyên nghiệp hơn”. Anh Nguyễn Văn Liệu

Trở thành tân sinh viên lúc vừa tròn 35 tuổi, anh Liệu bảo nếu các bạn cùng lớp cố gắng 1, anh Liệu phải cố gắng gấp 10. Chương trình học tập trung trên TP.Thái Bình với lịch học kín mít cả tuần, trong khi đó anh Liệu vẫn phải điều hành công việc nuôi tôm, cua ở nhà với diện tích cả chục ha.

Cách nhà gần 40 cây số, nhưng có những hôm 1 – 2 giờ sáng anh Liệu phải tức tốc phi về quê để xử lý tôm, cua bị bệnh. Rồi khoảng thời gian đi học, thương vợ một mình ở nhà “sấp mặt” với đàn con thơ 3 đứa rồi cả chục ha đầm bãi, nên ngơi tay cầm bút là anh Liệu lại xoay trần với công việc đầm bãi đỡ đần vợ. Suốt gần 5 năm trời ròng rã, anh Liệu đi về như con thoi giữa TP.Thái Bình và quê nhà.

Cũng trong thời gian này, nghề nuôi tôm sú, cua xanh bắt đầu kém hiệu quả do môi trường  nước bị ô nhiễm, dịch bệnh liên tiếp xảy ra. Sau nhiều ngày trăn trở giải pháp tháo gỡ, cuối cùng anh Liệu đã lựa chọn con cá vược là đối tượng mới thay thế. Theo suy nghĩ của người nông dân quê biển, cá vược có giá trị kinh tế và dinh dưỡng cao, ít xương, chỉ sống được trong môi trường sạch cho nên trong tương lai sẽ thay thế các loài cá nuôi truyền thống.

Ban đầu anh nhập giống từ miền Nam về ương nuôi, nuôi thương phẩm, nhưng do con cá vược chịu rét kém, không giữ giống được qua mùa đông, tỷ lệ sống dưới 20%. Trong khi đó, anh Liệu để ý giống cá vược sống tự nhiên ở biển vẫn tồn tại tốt qua mùa đông. “Một ý nghĩ lóe lên trong đầu tôi là: Tại sao mình không nghiên cứu quy trình lưu cá vược giống qua đông?” - anh Liệu nhớ lại.

Nghĩ là làm, anh  lao vào nghiên cứu, tìm tòi và dành trọn cả năm 2007 để tiến hành thử nghiệm. Những thất bại liên tiếp không làm anh Liệu nản lòng mà lại là động lực giúp anh thêm ý chí, nghị lực theo đuổi đến cùng con đường mình đã chọn lựa. Cuối năm 2008, quy trình lưu cá vược qua đông thành công ngoài mong đợi. Hiệu quả đạt được của các quy trình là cho tỷ lệ cá sống trên 95%. Năng suất nuôi thương phẩm đạt được trên 7 tấn/ha.

Bên cạnh đó, anh Liệu và bạn còn nghiên cứu xây dựng thành công quy trình “Ương nuôi cá vược giống trong giai lưới và ao đất”, và quy trình “Nuôi cá vược thương phẩm ghép 3 đối tượng: cá vược - cá rô phi- vọp”. Đặc biệt, quy trình nuôi ghép 3 đối tượng được anh Liệu thực hiện dựa trên kết quả nghiên cứu kỹ về đặc điểm, tập tính sống của từng loài, đã tạo ra một chu trình khép kín.

Theo anh Liệu, cá vược dễ nuôi, sống trong ao, hồ, đầm, ruộng trũng ở cả môi trường nước ngọt, mặn, lợ. Cá vược phàm ăn, tuy nhiên khi nuôi đơn, vấn đề mà người nuôi thường gặp phải là lượng thức ăn cho cá thường dư thừa, ảnh hưởng xấu đến môi trường nước nuôi, dễ gây dịch bệnh, làm giảm chất lượng đàn cá. Nuôi ghép cá vược với rô phi (loài ăn tạp), chúng có thể sử dụng chất thải của cá vược làm thức ăn trực tiếp, còn vọp - động vật hai mảnh vỏ là loại ăn các sinh vật hữu cơ trong môi trường nước. Do đó, nuôi ghép sẽ luôn tạo ra môi trường sạch để cá và vọp sinh trưởng phát triển tốt. Đặc biệt, cá rô phi và cá vược không chỉ tăng trưởng nhanh mà chất lượng thịt cũng thơm ngon.

Từ việc thực hiện thành công 3 quy trình này, anh Liệu được nhiều chuyên gia và các nhà khoa học đánh giá cao. Năm 2009, tại hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật tỉnh Thái Bình, 2 quy trình nuôi cá vược giống qua đông và nuôi ghép cá vược thương phẩm đã được đánh giá cao và đoạt giải Nhất tại hội thi.

Hiện với diện tích 6,5ha ao nuôi, mỗi năm xuất bán hơn 20 tấn cá thương phẩm  với doanh thu hơn 3 tỷ đồng, anh Liệu trở thành “Vua cá vược” trên đất Thụy Liên. Bên cạnh đó, trang trại của anh cũng trở thành địa chỉ cung cấp cá vược giống tin cậy và uy tín. Mỗi năm trang trại của anh Liệu cung cấp khoảng 100 vạn cá vược giống cho bà con nông dân.