Cá chày mắt đỏ - loài nuôi mới

Cá chày mắt đỏ (Squaliobarbus curriculus) hay còn gọi cá rói, là loài cá nước ngọt, thịt chắc, thơm ngon. Cá sinh trưởng nhanh và nuôi được ở ao, hồ, lồng, bè… Đây đang là đối tượng được nhiều người nuôi lựa chọn.

Chày mắt đỏ sống hoang dã ngoài tự nhiên, tại các thủy vực nước chảy: sông, suối và hồ chứa từ Trung Quốc đến phía Bắc Việt Nam. Ở nước ta, cá thường sống ở tầng nước giữa và tầng mặt, phân bố trong các sông hồ từ Bắc vào Nam, được người dân vớt giống tự nhiên và nuôi trong các ao, đìa…

Thân cá dày, tương đối tròn, vẩy phủ đều toàn thân, thân và bụng có màu trắng và vàng nhạt, viền mắt màu đỏ tươi. Cá có tính ăn tạp, thiên về thực vật, mùn bã hữu cơ và có khả năng tăng trưởng trọng lượng tối đa 4 kg sau 4 năm. Ngoài tự nhiên, cá thành thục và tham gia sinh sản sau một năm tuổi, kích cỡ từ 0,2 kg trở lên. Vào mùa sinh sản (tháng 4 - 6), cá ngược dòng lên thượng lưu các con sông, suối để tham gia sinh sản và đẻ trứng trôi nổi như các loài khác (cá mè, trôi, trắm…). Trứng cá sau khi thụ tinh, theo nước xuôi xuống hạ lưu, nở ra cá bột, dạt vào kênh mương, ao hồ; Cá sử dụng thức ăn là động, thực vật phù du, ấu trùng côn trùng, giun chỉ… Khi lớn ăn thêm mùn bã hữu cơ, rong bèo, rau xanh…

Tình hình nuôi

Trong tự nhiên, chày mắt đỏ được xếp vào hạng cá ngon, đặc sản, trong bữa cơm gia đình được ưu tiên cho người già và trẻ em. Hiện nay trên thị trường vẫn đang  hiếm loài cá này, do vậy nuôi cá chày mắt đỏ thương phẩm vẫn có tiềm năng lớn. Năm 2008, cá chày mắt đỏ đã được sinh sản nhân tạo thành công tại Trung tâm Tư vấn Thiết kế và Chuyển giao công nghệ thủy sản, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản I (tỉnh Bắc Ninh). Việc sản xuất giống nhân tạo thành công loài cá này vừa đáp ứng được nhu cầu con giống cho người nuôi vừa góp phần tái tạo nguồn lợi thủy sản. Đến nay, giống cá này đã được nhân rộng ra nhiều tỉnh phía Bắc.

Chày mắt đỏ nuôi đơn hoặc nuôi ghép với các loài cá khác trong ao đều mang lại hiệu quả. Nếu nuôi đơn cá trong ao đất với mật độ 2 con/m2 sử dụng thức ăn công nghiệp, sau 6 tháng nuôi, tỷ lệ sống đạt 80%, cỡ cá trung bình 0,7 kg/con, hệ số thức ăn 2,5; năng suất ước đạt 8 - 10 tấn/ha. Với giá bán 35.000 đồng/kg, trừ chi phí sẽ mang lại lợi nhuận 90 - 120 triệu đồng/ha. Ngoài ra, cá còn có thể thả ghép trong ao cùng các loài khác (mè, trôi, trắm, chép, rô phi…) với tỷ lệ thả ghép chiếm 40 - 50%  tổng lượng cá trong ao, sau một năm nuôi, cá đạt trọng lượng 0,8 - 0,9 kg/con và tỷ lệ sống đạt trên 80%.

Hiện, nguồn giống cá được bán nhiều ở các đại lý và cơ sở sản xuất giống tại miền Bắc, với giá 300 - 500 đồng/con (cỡ 6 - 8 cm).

Cá chày giống (cỡ 8 - 12 cm/con) còn được các nhà hàng chế biến thành món ăn "cá chày bao tử", vị thơm ngon, bổ dưỡng. Đây là hướng mới có tính khả thi cao, bởi cá lớn rất nhanh ở giai đoạn giống, tỷ lệ sống cao (trên 75%), thời gian nuôi ngắn, mang lại hiệu quả kinh tế.