Chuyên gia Nhật hiến kế để nông dân tăng thu nhập

Thu nhập từ nông nghiệp có thể cao gấp 2,4 lần lương của nhân viên văn phòng, ông Takebe Tsutomu, cố vấn đặc biệt của Liên minh nghị sĩ hữu nghị Nhật - Việt trao đổi về việc nâng cao đời sống của nông dân...

Nông dân Nam Đàn sản xuất rau bó xôi do tổ chức JICA hướng dẫn. Ảnh tư liệu

Ông Takebe Tsutomu nói: Nếu Việt Nam muốn phát triển nông nghiệp tiến bộ, theo tôi nên học tập kinh nghiệm ở tỉnh Hokkaido. Đây là tỉnh có điều kiện thời tiết khắc nghiệt nhất. Chính quyền Hokkaido đầu tư rất nhiều vào hạ tầng. Xe tải phải đi vào được tận cánh đồng. Người ta phải xây đập nước để tưới tiêu cho ruộng và lắp đặt hệ thống đường ống thoát nước. Nên nếu trước đây ở Hokkaido không trồng được lúa, thì hiện nay gạo sản xuất tại đây đã trở thành loại gạo ngon hàng đầu ở Nhật Bản.

Với những đầu tư nói trên, thu nhập từ nông nghiệp ở Hokkaido cao gấp 2,4 lần lương nhân viên văn phòng. Vùng đất khắc nghiệt đã trở nên rất giàu có nhờ nông nghiệp.

* Từ thực tế VN, theo ông, có thể áp dụng bài học Hokkaido thế nào?

- Thiết nghĩ trước hết phải xây dựng được nền tảng để đầu tư thuận lợi. Nếu nói "hãy sớm đầu tư đi, hãy phát triển nông nghiệp công nghệ cao" mà không có những điều kiện hạ tầng hay chính sách cụ thể sẽ không khác gì bảo "hãy nhanh chóng sản xuất ôtô" trong khi đường sá chưa có gì.

Tôi nghĩ Chính phủ VN và chính quyền các tỉnh nên xem xét một cách tổng thể các vấn đề liên quan đến phát triển nông nghiệp và nông thôn. Không chỉ là vấn đề tăng năng suất, tăng thu nhập.

Tỉ lệ sinh giảm và già hóa dân số của VN đang tăng nhanh hơn cả Nhật Bản. Chế độ lương hưu phần nhiều không có, khu vực nông thôn sẽ trở nên hoang vắng. Cần phải tiến hành nghiên cứu một cách tổng thể các vấn đề liên quan đến nông nghiệp và tổ chức nông thôn, để xem nên làm gì để phát triển nông nghiệp trong quá trình tái quy hoạch, phát triển bền vững.

Thời gian tới, lao động ở khu vực nông thôn VN sẽ không còn nhiều, cần tái cơ cấu làng xã, quy hoạch lại đất đai. Chẳng hạn như xây dựng các khu dân cư với đầy đủ cơ sở hạ tầng tiện ích, nơi người nông dân ra đồng làm việc bằng xe máy hoặc ôtô.

Đoàn chuyên gia JICA khảo sát các công trình thủy lợi tại xã Hòa Sơn, Đô Lương. Ảnh tư liệu

* Vậy VN nên tập trung vào đâu, thưa ông?

- Nền nông nghiệp VN chậm phát triển khoảng 30 năm so với Nhật. Gần đây, tôi nhận được nhiều thông tin về mời gọi các nhà đầu tư Nhật vào nông nghiệp VN. Vấn đề là liệu các máy móc hiệu suất cao khi đem vào VN có vận hành tốt hay không. 

Đã từng có trường hợp máy móc không thể vận hành được do điều kiện bị ngập úng. Ngoài ra, việc phát triển hạ tầng cơ sở như cải tạo đất, quản lý cấp thoát nước, làm đất cũng tốn kém. Các công ty Nhật Bản có đầu tư vào những hạng mục này không? Có lẽ là không.

Chính phủ cần đưa ra những chỉ đạo, định hướng cho các doanh nghiệp về việc kinh doanh, phát triển nông nghiệp bền vững. Nếu điều này không được thực hiện tốt, sẽ không tạo được môi trường đầu tư ổn định.

Bên cạnh thu hút bên ngoài vào phát triển nông nghiệp, các bạn trẻ VN phải là động lực của phát triển nông nghiệp nông thôn trong thời gian tới. Các bạn trẻ VN nên đến các nơi như Hokkaido để định ra trong tương lai cần làm gì. 

Hiện nhiều hợp tác xã nông nghiệp Nhật Bản đang tiếp nhận thực tập sinh kỹ thuật, các bạn trẻ VN nên tận dụng cơ hội này để về khởi nghiệp trên quê hương. Nếu việc này được triển khai nhân rộng, tôi nghĩ rằng sẽ tăng đội ngũ những người quyết tâm phát triển nông nghiệp VN.