Tôm hùm cần thực hiện tốt công tác cảnh báo môi trường

Author Ngọc Thúy, publish date Wednesday. April 24th, 2024

Theo Báo Chính phủ, hiện tượng tôm hùm bông bị chết tại tỉnh Khánh Hoà là do nắng nóng, mật độ lồng nuôi cao làm suy giảm sức đề kháng trên tôm hùm nuôi.

Khoảng một tháng nay, tôm hùm bông trên địa bàn huyện Vạn Ninh (tỉnh Khánh Hòa) bị chết khá nhiều. Theo Báo Khánh Hòa điện tử, cơ quan chức năng đã tìm hiểu, đưa ra các giải pháp khuyến cáo người dân khắc phục tình trạng này. Hiện vùng nuôi tôm thuộc xã Vạn Hưng có khoảng 4.200 ô/lồng (211 hộ nuôi). Đối tượng nuôi chủ yếu là tôm hùm xanh. Mật độ thả nuôi khoảng 200 - 300 con/lồng. Tôm hùm nuôi tại khu vực này đã được 5 tháng, kích cỡ từ 150 đến 200g/con. Theo ghi nhận từ các hộ nuôi trong vùng, hiện tượng tôm hùm chết nhiều diễn ra khoảng 20 - 30 ngày gần đây, 1 ngày chết từ 3 đến 30 con/hộ nuôi. Trong vùng nuôi có hơn 50% hộ nuôi có hiện tượng tôm chết với dấu hiệu phần bụng tôm có màu hồng trắng, tôm giảm ăn hoặc bỏ ăn, kém hoạt động, chậm chạp, yếu dần rồi chết.

Tima - Tủ điều khiển ứng dụng mạng không dây LoRa

Người nuôi cho rằng, nhiệt độ nước khu vực nuôi năm nay nóng hơn so với cùng kỳ năm trước. Dựa trên các dấu hiệu trên tôm, người nuôi nghi ngờ tôm hùm chết do bệnh sữa. Cùng trên địa bàn huyện Vạn Ninh (tỉnh Khánh Hòa), xã Vạn Thạnh cũng diễn ra hiện tượng tôm hùm chết hàng loạt. Theo ghi nhận từ các hộ nuôi, tôm hùm có hiện tượng chết khoảng 30 ngày gần đây và chỉ xảy ra trên tôm hùm bông, không xảy ra ở tôm hùm xanh. Khi thấy có dấu hiệu tôm hùm chết, người dân đã dùng thuốc kháng sinh để điều trị nhiều lần nhưng không thuyên giảm. Hiện tại, tình trạng tôm hùm bị đen mang chết chiếm khoảng 40%. Còn 6 tháng nữa mới xuất bán được, nhưng tình trạng tôm chết vẫn diễn ra, người nuôi có nguy cơ lỗ nặng, một số người dân đã bán tháo tôm ngộp cho thương lái với giá rẻ.

Khảo sát tìm nguyên nhân

Theo Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh, tại vùng nuôi tôm ở các xã Vạn Thạnh và Vạn Hưng, kết quả đo các chỉ tiêu môi trường khu vực xảy ra tôm hùm chết cho thấy, các yếu tố môi trường đều nằm trong giới hạn cho phép. Kết quả xét nghiệm không phát hiện ký sinh trùng, tác nhân gây bệnh sữa trên tôm, nhưng phát hiện tôm bị nhiễm vi khuẩn. Ông Nguyễn Ngọc Ý - Trưởng phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Vạn Ninh cho biết, hàng năm, vào thời điểm giao mùa thường xuất hiện tình trạng tôm chết. Các chỉ số môi trường sau khi được kiểm tra đều trong ngưỡng cho phép. Tuy nhiên, nhiệt độ nóng lên, tôm thiếu ôxy cũng có thể là một trong những yếu tố khiến tôm ngộp, chết.

Theo kế hoạch, huyện sẽ phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III đi khảo sát 2 vùng nuôi tại xã Vạn Hưng và Vạn Thạnh để tìm nguyên nhân và có giải pháp cụ thể. Trước mắt, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh khuyến cáo người nuôi trồng thủy sản thường xuyên đo các yếu tố môi trường trong thời điểm thời tiết chuyển mùa (nhất là ôxy) để kịp thời phát hiện biến đổi về yếu tố môi trường và có giải pháp xử lý; theo dõi chặt chẽ biến động thời tiết, biến đổi màu nước, sức khỏe của tôm; loại bỏ tôm chết, xác tôm lột và lắng đáy. Ngoài ra, bổ sung vitamin và khoáng chất vào khẩu phần ăn để nâng cao sức đề kháng trên tôm hùm; tránh dư thừa thức ăn gây lắng đọng chất thải tạo điều kiện cho các vi sinh vật gây bệnh phát triển…

Làm tốt công tác quan trắc, cảnh báo môi trường

Theo Báo Chính phủ, các địa phương có hoạt động nuôi trồng thuỷ sản cần lưu ý công tác quan trắc, cảnh báo môi trường để cảnh báo tới người nuôi tôm hùm bông nói riêng và thủy hải sản nói chung. Kết quả quan trắc, cảnh báo môi trường và theo dõi sức khỏe tôm hùm nuôi tại một số tỉnh trọng điểm khu vực Nam Trung Bộ 3 tháng đầu năm 2024 cho thấy: Nhiệt độ nước trung bình tại các điểm quan trắc vùng nuôi tôm hùm là 28,8±1,5 độ C, cao hơn so với cùng kỳ năm 2023 là 2,9 độ C; một số thông số về môi trường như: NH4+-N, PO43--P; Vibrio spp. vượt giới hạn cho phép, chất lượng môi trường nước tiếp tục có xu hướng suy giảm.

Dự báo đến hết tháng 6/2024, một số thông số môi trường tiếp tục biến động bất lợi như: nhiệt độ nước, NH4+-N, mật độ vi khuẩn Vibrio spp. tăng cao rất dễ xảy ra hiện tượng phù dưỡng thuỷ vực, nguy cơ dẫn đến sự nở hoa của tảo, làm ôxy hoà tan giảm mạnh vào thời điểm nắng nóng gay gắt. Từ tháng 9-12/2024, thông số COD và coliform cũng có nguy cơ tăng cao, đặc biệt các vùng chịu ảnh hưởng của nước ngọt (nước mưa) như Đông Điền, Vinh Quang (Bình Định), cầu Đà Nông, Xuân Thành (Phú Yên), Tân Thủy, Trí Nguyên (Khánh Hòa), Khánh Nhơn, Hòa Thạnh 1 (Ninh Thuận). Đây là những nguyên nhân ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của thuỷ sản nuôi trồng trên biển (bao gồm tôm hùm nuôi).

Cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) vừa có văn bản đề nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh, thành phố Nam Trung Bộ chỉ đạo các đơn vị chức năng liên quan bám sát tình hình thực tế, hướng dẫn người nuôi trồng thủy sản trên biển ứng phó với nắng nóng.

Để nuôi trồng thuỷ sản trên biển nói chung và tôm hùm nuôi nói riêng phát triển tốt, hạn chế thấp nhất thiệt hại cho người nuôi do biến động của thời tiết, chất lượng môi trường vùng nuôi, Cục Thủy sản đề nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh, thành phố Nam Trung Bộ hướng dẫn, tuyên truyền, vận động người nuôi thực hiện đăng ký nuôi lồng bè theo điểm 14, Điều 1 "Sửa đổi bổ sung Điều 36", Nghị định 37/2024/NĐ-CP ngày 04/4/2024; tổ chức rà soát, bố trí lồng bè nuôi phù hợp, đúng quy hoạch, kế hoạch đã được phê duyệt.

Cùng với đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần chủ động phối hợp với cơ quan chức năng, chuyên môn của địa phương thực hiện tốt công tác quan trắc, cảnh báo môi trường; tuân thủ các khuyến cáo tại các bản tin thông báo kết quả quan trắc môi trường của Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thuỷ sản III và các hướng dẫn kỹ thuật. Đồng thời, làm tốt việc kiểm soát, phòng ngừa, giảm thiểu các nguồn gây ô nhiễm môi trường từ hoạt động nuôi tôm hùm lồng bè; tăng cường kiểm soát, phát hiện và xử lý các nguồn xả thải tại các vùng nuôi.

Về quản lý nuôi trồng thuỷ sản trên biển, các địa phương theo dõi sát thông tin thị trường để thu hoạch thuỷ sản thương phẩm vào thời điểm thích hợp. Mặt khác, tổ chức xây dựng chuỗi liên kết sản phẩm thuỷ sản chất lượng, an toàn, truy xuất được nguồn gốc. Đặc biệt, các địa phương cần có giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, người nuôi thủy sản để giảm giá thành, nâng cao hiệu quả, thúc đẩy tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.

Địa phương cũng cần quản lý tốt chất lượng giống, thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản; tổ chức thanh kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật trong nuôi trồng thủy sản, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm (nếu có) và công khai kết quả xử lý theo quy định. Với các cơ sở nuôi tôm hùm lồng, cơ quan chuyên môn hướng dẫn các yêu cầu kỹ thuật đảm bảo an toàn thực phẩm, vệ sinh thú y và bảo vệ môi trường.

Trước hiện tượng tôm hùm bông bị chết tại huyện Vạn Ninh tỉnh Khánh Hoà đang xảy ra, Cục Thủy sản cho biết: Đây là vùng có nuôi có mật độ thả nuôi cao (>17 con/m2) với số lượng lồng nuôi lớn (khoảng 10.000 lồng). Nhận định nguyên nhân ban đầu do nắng nóng, mật độ lồng nuôi cao, lượng oxy hoà tan thấp làm suy giảm sức đề kháng trên tôm nuôi, là cơ hội cho tác nhân gây bệnh xâm nhập.

Để kịp thời xác định nguyên nhân và hạn chế thiệt hại cho người nuôi, Cục Thủy sản đề nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Khánh Hòa chỉ đạo các đơn vị chuyên môn sớm xác định nguyên nhân gây chết đối với tôm hùm bông. Đồng thời, hướng dẫn người nuôi thu gom toàn bộ xác tôm chết lên bờ xử lý không để ô nhiễm môi trường.

Về phía người nuôi tôm, cần áp dụng các biện pháp phòng, trị bệnh trên tôm hùm bông và các đối tượng thủy sản nuôi khác. Vệ sinh, sát trùng toàn bộ lưới lồng, dụng cụ nuôi, treo túi vôi xung quanh lồng/bè (khoảng 2kg/túi) nhằm hạn chế mật độ Vibrio spp.; tạo điều kiện trao đổi nước giữa, trong và ngoài lồng nuôi. Thực hiện san thưa mật độ tôm hùm trong lồng nuôi phù hợp với từng kích cỡ; thường xuyên theo dõi môi trường nước (nhiệt độ, màu nước...) thu gom thức ăn dư thừa và theo dõi hoạt động của tôm nuôi để kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường. Bên cạnh đó, người nuôi cần chủ động xây dựng có phương án khi có thời tiết chuyển mùa (tháng 4-6/2024) như che lưới trên bề mặt ô/lồng nuôi, hạ lồng đến mức nước phù hợp; dự phòng ôxy tươi nguyên chất phòng khi tôm hùm nuôi thiếu ôxy cục bộ.

Ngoài ra, Cục Thuỷ sản cũng đề nghị Cục Thú y hỗ trợ, hướng dẫn địa phương tìm tác nhân để xác định nguyên nhân gây ra tình trạng chết ở tôm hùm tại huyện Vạn Ninh tỉnh Khánh Hoà và hướng dẫn người nuôi áp dụng các biện pháp điều trị (nếu có). Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III phối hợp xác định nguyên nhân gây chết đối với tôm hùm tại huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa.